Τι λένε οι υποψήφιοι δήμαρχοι στις πόλεις όπου -τύποις πια στην πλειοψηφία τους- λειτουργούν Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα; Τα ΔΗΠΕΘΕ, όπως είναι γνωστά, δεν είναι απλώς κάποια θέατρα στην επαρχία. Είναι η διακονία του Θεάτρου σε περιοχές της χώρας που είναι μακριά από τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα -Αθήνα και Θεσσαλονίκη-, όπου λειτουργεί επαρκής αριθμός κρατικών και ιδιωτικών θεάτρων. Δημιούργημα της Μελίνας Μερκούρη, αποτέλεσαν έναν θεσμό με μεγάλη προσφορά στο κοινό της περιφέρειας.
Βεβαίως το σάπιο πελατειακό σύστημα των δύο κομμάτων που εναλλάχτηκαν στην εξουσία και που αυτή τη στιγμή συγκυβερνούν, χρησιμοποίησε αυτά τα θέατρα με τον ίδιο τρόπο που χρησιμοποίησε την κρατική μηχανή. Συνήθως προς ίδιον όφελος, με αδιαφάνεια και παραγοντισμό. Παρ’ όλα αυτά, τα ΔΗΠΕΘΕ κατόρθωσαν, σε πολλές περιπτώσεις, να λειτουργήσουν ως εργαλεία πολιτιστικής ανάπτυξης στους τόπους τους και να συμπαρασύρουν πολίτες και φορείς σε δημιουργικές οδούς. Δημιουργήθηκαν ερασιτεχνικά θεατρικά σχήματα, κινήθηκε η εικαστική δημιουργία και καλλιεργήθηκαν παράλληλες μορφές παραστατικών τεχνών, πολλές φορές με ευθύνη αυτών των θεάτρων. Διακινήθηκε το βιβλίο, γεννήθηκαν τοπικές χορωδίες και ορχήστρες, αλλά και παλαιότερες πολιτιστικές ομάδες έκαναν δυναμικές επανεκκινήσεις. Όπου, λοιπόν, η διεύθυνση των θεάτρων φρόντισε για γείωση με τον τόπο και συνεργασίες, όπου ενέπνευσε το τοπικό πνευματικό και καλλιτεχνικό δυναμικό, είχαμε μικρές ή μεγάλες εκπλήξεις στο άνυδρο πολιτιστικά τοπίο της ελληνικής περιφέρειας.
Άρχων ενός Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου είναι ο δήμαρχος. Σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο, αυτός διορίζει και έχει τον απόλυτο έλεγχο του διοικητικού συμβουλίου, το οποίο αποφασίζει για τα πάντα. Την εκλογή και τοποθέτηση του καλλιτεχνικού διευθυντή, την πρόσληψη καλλιτεχνικού, διοικητικού και τεχνικού προσωπικού, το ρεπερτόριο του θεάτρου, τις δραστηριότητές του, την οικονομική του διαχείριση. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής εισηγείται και υλοποιεί. Πολλές φορές, λοιπόν, έχουμε σύγκρουση προσωπικοτήτων, αντιλήψεων και ευθυνών. Όπου οι καλλιτεχνικοί διευθυντές ήταν σημαντικοί και οι δήμαρχοι αντιλαμβάνονταν τη δική τους θέση απέναντι στους καθ’ ύλην αρμοδίους ανθρώπους του θεάτρου, είχαμε θετικά αποτελέσματα.
Στην τριαντάχρονη ιστορία του θεσμού καταγράφουμε θετικές περιόδους για διάφορα ΔΗΠΕΘΕ. Μετά, τα ίδια αυτά θέατρα περιέπιπταν σε αδράνεια, ή ακόμη και ανυποληψία. Ένα από τα πρώτα σημαντικά ήταν αυτό της Καλαμάτας. Το θέατρο αυτό, υπόδειγμα και πιλότος κατά τα τέλη της δεκαετίας του ’80 και αρχές της επομένης, έφθασε πρόσφατα, με απόφαση του απερχόμενου δήμαρχου, να κλείσει επισήμως! Να μην υφίσταται ως Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο, δηλαδή, αλλά να ενταχθεί σε έναν μεγαλύτερο οργανισμό του δήμου, με καταστροφικά αποτελέσματα για το έργο που είχε να επιτελέσει.
Άλλα θέατρα έχουν χρόνια να κάνουν παραγωγές. Ψευτοπορεύονται με ερασιτεχνικές παραστάσεις, ή με την εσχάτως διαμορφωθείσα πρακτική της «συμπαραγωγής». Η δοκιμασμένη αυτή συνταγή διεθνώς, αλλά και εδώ, από τους αετονύχηδες δημάρχους, μετατράπηκε σε άλλο ένα πονηρό «μπάλωμα» της κατάστασης. Αντί λοιπόν να συμμετέχουν δημιουργικά σε μια συμπαραγωγή, με απόψεις επί του καλλιτεχνικού, οργανωτικού και οικονομικού, δανείζουν απλώς το όνομά τους σε κάποιον ιδιωτικό θίασο για να παριστάνουν πως είναι ζωντανά και ενεργά. Βεβαίως παραχωρούν υλικοτεχνική υποδομή και προσωπικό, εξαγοράζοντας την παρουσία του λογότυπού τους στην αφίσα ως συμπαραγωγοί. Δεν είναι λίγες οι φορές που τα ΔΗΠΕΘΕ αυτά βάζουν και κάτι από το ταμείο τους προκειμένου να παριστάνουν τα δραστήρια στη θεατρική αγορά… Υπάρχουν βέβαια και ελάχιστες περιπτώσεις που κάποια θέατρα και κάποιες δημοτικές αρχές αγωνίζονται να σώσουν τα προσχήματα μιας στοιχειωδώς εύρυθμης λειτουργίας.
Τι θα κάνουν, λοιπόν, η υποψήφιοι δήμαρχοι, εάν βέβαια εκλεγούν, σε Λαμία, Καλαμάτα, Πάτρα, Αγρίνιο, Ιωάννινα, Κέρκυρα, Κοζάνη, Βέροια, Σέρρες, Καβάλα, Κομοτηνή, Λάρισα, Βόλο, Χίο, Ρόδο, Κρήτη; Θα διεκδικήσουν την επαναλειτουργία των θεάτρων τους; Θα ζητήσουν τη δημιουργία νέων, που να ανταποκρίνονται στο καινούριο διοικητικό, πολιτισμικό και κοινωνικό τοπίο που έχει διαμορφωθεί; Θα εγγυηθούν στους ψηφοφόρους τους ότι το θέατρο στην περιφέρεια θα λειτουργήσει ξανά, προσφέροντας αγωγή της ψυχής, γνώση και συμμετοχή στην έρμη ανάπτυξη που επικαλούνται οι κυβερνώντες, αλλά δεν κάνουν τίποτα για να έρθει; Το αντίθετο, μάλιστα!
* Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ
