Με ενστάσεις των παρευρισκομένων Αυτοδιοικητικών και εκπροσώπων των φορέων έγινε στη Λαμία η παρουσίαση και συζήτηση της αναθεώρησης του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού που οργάνωσε η Περιφέρεια Στερεάς. Να σημειώσουμε ότι η παρουσία φορέων δεν ήταν ανάλογη με την σπουδιαότητα της συνπαντησης. Παρόμοια σύσκεψη θα γίνει την Πέμπτη 23 Ιανουαρίου στη Χαλκίδα. Θα ακολουθήσει διαβούλευση και θα υποβληθούν προτάσεις των τοπικών φορέων και η διαδικασία θα ολοκληρωθεί με συνεδρίαση του Περιφερειακό Συμβούλιο Στερεάς Ελλάδας στο τέλος Φεβρουαρίου. Η παρουσίαση του Περιφερειακού Χωροταξικού έγινε από τα στελέχη της ομάδας μελέτης Μάρθα Χουσιανάκου και Μαριλένα Παπαγεωργίου, ενώ εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής παρευρέθηκε υπηρεσιακός εκπρόσωπος του ΥΠΕΚΑ.
Οι κυριότερες επισημάνεις :
-Υπάρχουν αντιφάσεις και συγκρούσεις του Περιφερειακού με τον Γενικό και τα Ειδικά Χωροταξικά. Είναι χαρακτηριστικό πως με το Γενικό χωροταξικό η Περιφέρεια Στερεάς διχοτομείται με την Λαμία να χαρακτηρίζεται ως δευτερεύοντας οικιστικός πόλος η οποία μαζί με το Καρπενήσι και την Άμφισσα εξαρτώνται από τη Λάρισα και το Βόλο οι οποίοι χαρακτηρίζονται πρωτεύοντες οικιστικοί πόλοι ενώ η Χαλκίδα , Λειβαδιά και Θήβα εξαρτώνται από την Αττική. Σε αντίθεση το Περιφερειακό χωροταξικό θεωρεί τη Λαμία σαν πρωτεύοντα οικιστικό πόλο, με δευτερεύοντα τη Χαλκίδα και αναδυόμενο τη Θήβα.
-Ενστάσεις υπάρχουν για την υποβάθμιση του λιμανιού της Στυλίδας και η ανάπτυξη του μετατίθεται στο αόρατο μέλλον καθώς τόσο στο Γενικό και Περιφερειακό χωροταξικό θεωρείται αβαθές και η προτεραιότητα δίνεται στα λιμάνια Κύμης και Ιτέας.
-Σαν δευτερεύουσας προτεραιότητας οδικός άξονας θεωρείται ο δρόμος Λαμία- Καρπενήσι και το ερώτημα είναι πως μπορεί να αναπτυχθεί η Ευρυτανία σαν ΄τουριστικό πάρκο΄ διεθνούς ενδιαφέροντος όπως προσδιορίζεται χωρίς κατάλληλο οδικό δίκτυο πρόσβασης;
-Σε αντίθεση με το προηγούμενο Περιφερειακό του 2003 , στο αναθεωρημένο σχέδιο υποβαθμίζεται η θαλάσσια τουριστική ανάπτυξη υπερ των ιχθυοκαλλιεργειών και προτείνεται μόνο η τουριστική ανάπτυξη των ορεινων όγκων. Κι εδώ όμως υπάρχουν αντιφάσεις και επικαλύψεις . Για παράδειγμα πως μπορεί να αναπτυχθεί ο αγροτουρισμός στην Οίτη όταν θεωρείται μεταλλευτική ζώνη και τα ορεινά χωριά όταν θα γεμίσουν οι ορεινοί όγκοι με ανεμογεννήτριες;
– Ο χρόνος για ουσιαστική συζήτηση και κατάθεση προτάσεων είναι περιορισμένος.
– Και το σημαντικότερο ίσως. Πως θα υλοποιηθούν οι προτάσεις όταν και στο Νέο Προγραμματικό πλαίσιο η Στερεά Ελλάδα παραμένει στο Στόχο 2, που σημαίνει ότι δεν υπάρχουν δυνατότητες για χρηματοδότηση των αναγκαίων υποδομών. Και φυσικά δεν υπάρχου σοβαρές εναλλακτικές χρηματοδοτικές δυνατότητες στις παρούσες συνθήκες μηδενισμού σχεδόν των δημόσιων επενδύσεων και ύφεσης .
Με μισοτελειωμένα και εγκαταλελειμμένα τα μεγάλα έργα και τη Στερεά Ελλάδα πρωταθλήτρια στην ανεργία όλα τα αναπτυξιακά σχέδια μοιάζουν ασκήσεις επί χάρτου.
Εισήγηση και προτάσεις μελετητών
Οι μελετήτριες στις εισηγήσεις τους αναφέρθηκαν στην μέχρι τώρα εφαρμογή του Περιφερειακού Χωροταξικού που εγκρίθηκε τον Οκτώβριο του 2003 και ανέπτυξαν τις προτάσεις τους για την αναθεώρηση του. Όπως ανέφερε η κ. Χουσιανάκου το πρώτο διάστημα της εφαρμογής του περιφερειακού χωροταξικού έγιναν θετικά βήματα για για κατοχύρωση του αναπτυξιακού ρόλου της Περιφέρειας Στερεάς. Η διαδικασία όμως έμεινε στα μισά του δρόμου λόγω περικοπής δημοσίων δαπανών λόγω οικονομικής κρίσης και ύφεσης και ένταξης μας στο στόχο 2 που μας στέρησε τη δυνατότητα για επενδύσεις σε υποδομές. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στη Λαμία που δεν αναδείχτηκε ο κομβικό της ρόλος . Προσδιόρισε επίσης, στα έργα που θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στο αναθεωρημένο χωροταξικό: τον διαγώνιο οδικό άξονα Λαμία- Άμφισσα-Αντίρριο, Χαλκίδα-Κύμη και Ελευσίνα- Υλίκη, την παράκαμψη της Χαλκίδας , την ανάδειξη της Θήβας σε αναδυόμενο πόλο για ισόρροπη ανάπτυξη μαζί με τη Λαμία που χαρακτηρίζεσαι πρωτεύοντας οικιστικός πόλος και τη Χαλκίδα που χαρακτηρίζεται δευτερεύοντα , την ανάδειξη των λιμανιών Κύμης, Ιτέας, την ενίσχυση της τριτοβάθμιας εκπάιδευσης και την ολοκλήρωση των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων και ΣΧΟΑΠ για επέκταση των πόλεων. Η μελετήτρια κ. Παπαγεωργίου αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα εναρμόνισης των κατευθύνσεων του περιφερειακού χωροταξικού με το Γενικό Χωροταξικό και των Ειδικών του Τουρισμού, της Βιομηχανίας, των ΑΠΕ και των Υδατοκαλλιεργειών Ελλάδας. Σημαντικά πλεονεκτήματα για την ανάπτυξη της Περιφέρειας θεωρεί το πολιτιστικό μας απόθεμα ( Δελφοί, Διεθνές Μουσείο Θήβας, Θερμοπύλες), την ανάπτυξη του ιαματικού –ιατρικού τουρισμού και τον πρωτογενή τομέα που πρέπει να συνδεθεί με την δευτερογενή και τριτογενή τομέα , την ανάπτυξη των ΑΠΕ και αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου. Από την ανάπτυξη των ΑΠΕ γίνεται πρόταση για εξαίρεση της Ευρυτανία και Φωκίδας ενώ στο Γενικό Χωροταξικό προσδιορίζονται σαν χώροι εγκατάστασης ΑΠΕ όλοι οι ορεινοί όγκοι της Στερεάς. Επισημάνθηκε επίσης, η υστέρηση στη προστασία των περιοχών NATURA για τις οποίες δεν έχουν ακόμα ορισθεί οι φορείς διαχείρισης.
Τοποθέτηση Περιφερειάρχη
Καλωσορίζοντας στη συνάντηση ο Περιφερειάρχης Κλέαρχος Περγαντάς, επεσήμανε: «Σήμερα ξεκινάμε μια ουσιαστική διαδικασία σε ένα από τα βασικότερα κείμενα μακροπρόθεσμης ανάπτυξης του τόπου μας. Το Χωροταξικό της Περιφέρειας είναι το Σύνταγμα οργάνωσης του χώρου της Στερεάς Ελλάδας, με θεμελιώδεις κατευθύνσεις στο πρότυπο χωρικής ανάπτυξης, στο αναπτυξιακό πλαίσιο και στη χωροταξική οργάνωση. Εκτιμώ, σε κοινή κατεύθυνση με τα συμπεράσματα της ομάδας μελέτης, πως το αναθεωρημένο χωροταξικό εστιάζει σε αρκετά θετικά σημεία για την Περιφέρεια, όπως η ενδυνάμωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και η ενίσχυση της κεντροβαρικής θέσης και του ρόλου της Στερεάς Ελλάδας σε σχέση με το εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Ένα από τα πιο σημαντικά αποτελέσματα της αναθεώρησης του Περιφερειακού Χωροταξικού, εκτός του ότι μπορεί να αποτελέσει ένα βασικό αναπτυξιακό εργαλείο για τον τόπο μας, είναι η νέα δυναμική που αναδεικνύει για τη Στερεά Ελλάδα. Μια δυναμική που πρέπει να αποτυπωθεί και στους υπερκείμενους σχεδιασμούς του Γενικού και των Ειδικών Εθνικών χωροταξικών σχεδίων.
Σε όλη αυτή τη θετική διαδικασία, προφανώς καταθέτω την ένσταση ως προς τον φορέα σχεδιασμού των περιφερειακών χωροταξικών, που δεν θα έπρεπε να είναι το ΥΠΕΚΑ, αλλά οι αιρετές Περιφέρειες. Επιπλέον, θέλω να επισημάνω πως οι φορείς της πολιτείας θα πρέπει να συντονίσουν το βηματισμό τους, έτσι ώστε να μην αλληλοσυγκρούονται και αναιρούν τον σχεδιασμό με τις πράξεις τους. Ενδεικτικά αναφέρω σε συγκλίνουσα κατεύθυνση με το χωροταξικό και πάλι την αναγκαιότητα διεύρυνσης και εξέλιξης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και την πλήρη υλοποίηση του Ε 65, που μέχρι σήμερα ο σχεδιασμός του παρουσιάζει υστέρηση στο τμήμα που αφορά τη Στερεά Ελλάδα. Για εμάς η αποτύπωσή τους στο χωροταξικό είναι ένα επιπλέον τεκμήριο κι ένα παραπάνω εφόδιο στα χέρια μας για να πιέσουμε, να διεκδικήσουμε και να τα πετύχουμε».
Τοποθετήσεις και αντιδράσεις φορέων
Σκληρή κριτική άσκησε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Αν Στερεάς Αποστόλης Καραναστάσης ο οποίος μίλησε για «γελοιότητες» και «καραγκιοζιλίκια» αναφερόμενος στη απόφαση του ΥΠΕΚΑ για εγκατάλειψη της κατασκευής του Ε65 από Λαμία έως το 32 χιλ.. Δεν είναι δυνατόν να μην έχει προχωρήσει η Λαμία σαν ένα κέντρο διαμετακομιστικών μεταφορών και να έχει εγκαταλειφθεί ένας δρόμος διευρωπαϊκών δικτύων. Μίλησε για ένα αλληλοσυγκρουόμενο πλαίσιο μεταξύ γενικού περιφερειακού και ειδικών χωροταξικών μέσα στο οποίο δεν μπορεί να αναπτυχθεί η επιχειρηματικότητα. Αναφέρθηκε στην σύγκρουση εκτεταμένης εγκατάστασης ΑΠΕ σε σχέση με την ανάπτυξη του τουρισμού των ορεινών όγκων, στη χωροθέτηση της βιομηχανίας για παράδειγμα τα Οινόφυτα έχουν βιομηχανική δραστηριότητα στη Στερεά και να εντάσσονται οικονομικά στην Αττική, στην ανάγκη να υπάρχει προσδιορισμός χρήσεων γης στις περιοχές NATURA ενώ το θέμα της αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου πρότεινε να το διαχειριστούμε με σοβαρότητα γιατί δεν είναι δυνατόν να συνυπάρχουν αλληλοσυγκρουόμενες δραστηριότητες. Πρόσθεσε ότι μπήκαμε στο στόχο 2 και μετά από ένα ολοκληρωμένο ΕΣΠΑ η Στερεά Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στην ανεργία. Όταν μιλάμε για ανάπτυξη πρόσθεσε πρέπει να προσδιορίζουμε για ποιον με τι όφελος και τι κόστος για την κοινωνία.
Ο δήμαρχος Λαμίας Γιώργος Κοτρώνας ζήτησε μια και η Λαμία προβλέπεται σαν πόλος ανάπτυξης να δοθεί έμφαση στο Πανεπιστήμιο Στερεάς, στην ανάπτυξη του αγροτικού τομέα και ιαματικού τουρισμού, στη ΒΙΠΕ Λαμίας και τον εμπορευματικό σταθμό σε συνδυασμό με τη αναβάθμιση του λιβανιού της Στυλίδας. Για τον εμπρευματικό σταθμό και την ανάπτυξη του λιμανιού της Στυλίδας μίλησε και ο Πρόεδρος του ΕΒΕ Αλ. Διαμαντάρας .
Για την ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων και ιδιαίτερα των νερών του Σμοκόβου για την άρδευση της Θεσσαλιώτιδας αναφέρθηκε ο Δήμαρχος Καρπενησίου κ. Σύρος . Σε θέματα περιφερειακής συνοχής αναφέρθηκε ο Αντιδήμαρχος Μώλου- Αγίου Κωνσταντίνου κ. Φακίρης ο οποίος αναρωτήθηκε πως μπορούμε να προχωρήσουμε σε αναθεώρηση του χωροταξικού όταν το περιφερειακό χωροταξικό του 2003 ελάχιστα έγινε σεβαστό από την Κεντρική Διοίκηση και τα ειδικά χωροταξικά δεν το έλαβαν υπ΄ουψιν.
Ιδιαίτερα επικριτικός ήταν ο Δήμαρχος Λοκρών κ. Λιόλιος ο οποίος εξέφρασε την καθολική του αντίθεση στο αναθεωρημένο περιφερειακό σχεδιασμό. Απευθυνόμενος στους μελετητές είπε πως το προτεινόμενο σχέδιο είναι επανάληψη μιας υποτιθέμενης μελέτης, αντιγραφή της προηγούμενης εργασίας και οι προτάσεις τους θνησιγενείς εκτός πραγματικότητας. Ιδιαίτερα αναφέρθηκε στις προτάσεις για ανάπτυξη των ιχθυοκαλλιεργειών στην παραλιακή ζώνη μέχρι τα Καμένα Βούρλα τονίζοντας ότι είναι καταστροφικές για την περιοχή και αγνοεί πως υπάρχουν παραλίες υψηλού επιπέδου, πολλές ξενοδοχειακές μονάδες και σχέδια για μεγάλη τουριστική επένδυση. Όπως επισήμανε φορείς της περιοχής έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο Επικρατείας για το θέμα αυτό. Δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε, να υιοθετήσουμε και να σεβαστούμε την πρόταση σας κατέληξε.
Την επισήμανση ότι η Περιφέρεια «γέρνει λίγο προς ανατολάς» έκανε ο αντιδήμαρχος Καρπενησίου εκφράζοντας την απορία του πως μπορεί να αναπτυχθεί τουριστικά η περιοχή όταν δεν θεωρείται σαν προτεραιότητα η κατασκευή του δρόμου Λαμία-Καρπενήσι-Αγρίνιο.
Την άποψη ότι δεν έπρεπε να γίνει αυτή τη χρονική στιγμή η αναθεώρηση που όλα είναι ρευστά και δεν υπάρχουν δυνατότητες χρηματοδότησης έργων λόγω κρίσης εξέφρασε η αντπεριφερειάρχης Φωκίδας κ. Γαζή. Αναφέρθηκε επίσης σε αποσπασματικές ρυθμίσεις , σε κενά της μελέτης του οδικού άξονα ΛΑΜΙΑ-ΑΜΦΙΣΣΑ-ΠΑΤΡΑ και στις μεγάλες δεσμεύσεις στις χρήσεις γης από αρχαιολογικούς χώρους και περιοχές Natura , στην απουσία αναφοράς στο ρόλο του Παρνασσού για την τουριστική ανάπτυξη και τις επιπτώσεις από τις μεταλλευτικές εξορύξεις.
