Το πρώτο νομοσχέδιο της Κυβέρνησης Μητσοτάκη για το Επιτελικό κράτος- κατατέθηκε την Πέμπτη στη Βουλή  το οποίο αναμένεται να  ψηφιστεί έως τις 8 Αυγούστου. Το νομοσχέδιο επικρίθηκε από την αντιπολίτευση  για συγκεντρωτισμό και επαναφορά του κράτους της δεξιας και για το γεγονός ότι δεν δημοσιεύτηκε  προς δημόσια διαβούλευση, όπως ορίζει ο νόμος.

Τα βασικά σημεία του ν/σ για το Επιτελικό Κράτος

Όπως αναφέρει  ενημερωτικό σημείωμα του Μεγάρου Μαξίμου το ν/σ «αποτελεί θεσμική τομή για το ελληνικό κράτος και θεμέλιο για την επόμενη μέρα της Ελλάδας». Επιπλέον υπογραμμίζεται πως το νομοσχέδιο συγκεντρώνει όλες τις διάσπαρτες διατάξεις των τελευταίων 40 ετών για την οργάνωση της κυβέρνησης και της κεντρικής διοίκησης, δημιουργεί νέους θεσμούς και θέτει νέους κανόνες για τη λειτουργία του κράτους. Επικεντρώνεται στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στους κρατικούς θεσμούς και τη βελτίωση της επαφής τους με το κράτος, έτσι ώστε όλοι οι πολίτες να εξυπηρετούνται με ταχύτητα, διαφάνεια και χωρίς να ταλαιπωρούνται από τη γραφειοκρατία.

Η λειτουργία των γενικών γραμματειών και της κεντρικής διακυβέρνησης, η ίδρυση της Ανεξάρτητης Εθνικής Αρχής Διαφάνειας,  η κατάργηση του ΣΔΟΕ, ΣΕΠΕ και Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, οι ΔΕΚΟ και η «αποκομματικοποίηση» μεταξύ των ζητημάτων που ρυθμίζει το νομοσχέδιο.

Πιο αναλυτικά:

• Αλλάζει ολόκληρο το μοντέλο διακυβέρνησης της χώρας. Το Υπουργικό Συμβούλιο δεν θα είναι πλέον ένα συλλογικό όργανο που θα νομιμοποιεί ειλημμένες αποφάσεις, αλλά θα συνέρχεται τακτικά και θα παράγει ένα συνεκτικό επιχειρησιακό κυβερνητικό σχέδιο το οποίο θα υλοποιούν τα αρμόδια υπουργεία.
• Θεσμοθετείται Εθνική Αρχή Διαφάνειας, που θα ενσωματώνει τις διάσπαρτες σήμερα δομές ελέγχου για την αντιμετώπιση της δημόσιας και ιδιωτικής διαφθοράς, όπως το Σώμα Επιθεωρητών – Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, τον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, τους Επιθεωρητές Υγείας και τους Επιθεωρητές Δημοσίων Έργων.
• Η πορεία του Κυβερνητικού έργου θα παρακολουθείται από κεντρική δομή της Προεδρίας της Κυβέρνησης, όπως συμβαίνει σε όλα τα προηγμένα διοικητικά συστήματα. Αυτό θα γίνεται μέσα από το ηλεκτρονικό σύστημα “Μαζί”, ώστε αφενός να καταπολεμώνται τα προβλήματα που προκαλούν οι πολλαπλές συναρμοδιότητες και αφετέρου να αντιμετωπίζονται άμεσα και ριζικά οι καθυστερήσεις στις κυβερνητικές δράσεις. Επίσης, προβλέπονται Επιτροπές Εργασίας, κάτω από το επίπεδο του Υπουργικού Συμβουλίου, οι οποίες θα προετοιμάζουν τα θέματα της ατζέντας.
• Αντιμετωπίζεται η κακονομία και η πολυνομία, σε δύο επίπεδα: άμεσα με ένα γενναίο πρόγραμμα απλοποίησης και κωδικοποίησης της υφιστάμενης νομοθεσίας και για τη μελλοντική νομοθεσία, με την εισαγωγή ενός πλέγματος κανόνων καλής νομοθέτησης, που θα ελέγχουν τη μέχρι σήμερα ανεξέλεγκτη παραγωγή νόμων.

• Καταπολεμάται η κομματικοποίηση στο δημόσιο. Καθιερώνεται υπηρεσιακός γενικός γραμματέας σε κάθε υπουργείο. Αυτός θα επιλέγεται αποκλειστικά με διαδικασίες ΑΣΕΠ, χωρίς καμία εμπλοκή της πολιτικής ηγεσίας. Θα προέρχεται από τα στελέχη του δημοσίου τομέα, και θα διαχειρίζεται όλες τις δαπάνες και το προσωπικό του υπουργείου, ενώ θα έχει και τον συντονισμό των δημοσίων πολιτικών. Υποψήφιος δημόσιος υπάλληλος θα απαγορεύεται να έχει αποσπαστεί σε κόμμα ή να έχει διατελέσει κομματικός Γενικός Γραμματέας πέντε χρόνια πριν την αίτηση.
• Περιορίζεται δραστικά η γραφειοκρατία: πλέον όλες οι ατομικές διοικητικές πράξεις θα εκδίδονται όχι από τον Υπουργό ή τον Γενικό Γραμματέα αλλά από τον αρμόδιο Γενικό Διευθυντή, ώστε πλέον να απαιτούνται πολύ λιγότερες υπογραφές και χρόνος διεκπεραίωσης.
• Εισάγονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα κανόνες αμεροληψίας σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης -Υπουργούς, Υφυπουργούς, Γραμματείς και Διοικητές ΔΕΚΟ- με κωλύματα και ασυμβίβαστα που αφορούν όχι μόνο την περίοδο που κάποιος υπηρετεί σε δημόσια θέση αλλά και μετά την αποχώρησή του.

ΣΥΡΙΖΑ: Ολική επαναφορά του κράτους της δεξιάς

Έντονη κριτική ασκεί ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση αναφορικά με το νομοσχέδιο «επιτελικό κράτος», με πηγές του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης να κάνουν λόγο για «ολική επαναφορά του κράτους της Δεξιάς .  «Αντί για σύγχρονες δομές διακυβέρνησης και συντονισμού, θεσπίζεται η ενός ανδρός αρχή: αυτή του πρωθυπουργού . Όπως υποστηρίζουν  «ο στόχος του σ/ν είναι διττός και προφανής: αφενός η συγκέντρωση κρίσιμων υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων στον ίδιο τον πρωθυπουργό και αφετέρου η ολική επαναφορά του κράτους της Δεξιάς με το βόλεμα κατά το δυνατόν περισσότερων ημετέρων». Σχολιάζουν δε πως «αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η προετοιμασία το σ/ν έγινε εν κρυπτώ και χωρίς να συμμετέχουν σε αυτή οι αρμόδιοι θεσμικοί, κοινωνικοί και επαγγελματικοί φορείς, όπως βεβαίως και τα καθ’ ύλην αρμόδια στελέχη της δημόσιας διοίκησης». Όπως αναφέρουν πηγές του ΣΥΡΙΖΑ ενώ είναι υπαρκτή η ανάγκη ενός σ/ν για την αναδιοργάνωση των κυβερνητικών οργάνων και τη βελτίωση του συντονισμού του κυβερνητικού έργου, ωστόσο «η νέα κυβέρνηση αντί να κινηθεί με σοβαρότητα σε μια τέτοια κατεύθυνση, επέλεξε τελικά να ανεβάσει θεατρική παράσταση υπό τον τίτλο «επιτελικό κράτος»». Διότι, προσθέτουν, «το νομοσχέδιο που κατέθεσε, αντί να απλοποιεί τις παρούσες δομές διακυβέρνησης, προσθέτει νέες και μεταφέρει αρμοδιότητες κατά τρόπο που θα εντείνει υπαρκτά προβλήματα».

Ο εκπρόσωπος τύπου του ΣΥΡΙΖΑ Αντρέας  Χαρίτσης υποστήριξε ότι «για πρώτη φορά μετά από τεσσερισήμισι χρόνια κατατίθεται μείζον νομοσχέδιο χωρίς να έχει προηγηθεί καμία διαδικασία διαβούλευσης με τους εμπλεκόμενους φορείς και την κοινωνία»,

Παράλληλα, σημείωσε ότι δεν έγινε «καμία απολύτως νομική επεξεργασία από την Κεντρική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή (ΚΕΝΕ), όπως είχε γίνει με όλα τα μείζονος θεσμικής σημασίας νομοθετήματα της προηγούμενης βουλευτικής περιόδου». Προσέθεσε ότι «χωρίς τη συνδρομή των αρμόδιων υπηρεσιακών παραγόντων, το νομοσχέδιο προετοιμάστηκε μέσω outsourcing, κατά την προσφιλή τακτική της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου». Σημείωσε ότι αυτή η λογική παραπέμπει «περισσότερο στη νεοφιλελεύθερη αντίληψη για ιδιωτικό κράτος παρά στη διακηρυγμένη ενίσχυση του επιτελικού κράτους».

Είναι απαράδεκτο το γεγονός ότι για μία νομοθετική παρέμβαση αυτής της εμβέλειας δεν υπήρξε δημόσια διαβούλευση. «Η κυβέρνηση επιχειρεί να ρυθμίσει κρίσιμα θεσμικά ζητήματα απαξιώνοντας πλήρως τον δημόσιο διάλογο και τους αρμόδιους επιστημονικούς φορείς» και ότι «τελικά υπό το βάρος της γενικής κατακραυγής, η κυβέρνηση αναγκάστηκε να αναρτήσει το νομοσχέδιο στο opengov.gr, τα μεσάνυχτα της 25ης Ιουλίου και ενώ αυτό είχε ήδη κατατεθεί στη Βουλή».

«Το προσωπείο του φιλελεύθερου εκσυγχρονισμού έχει ήδη καταρρεύσει», σχολιάζουν συμπερασματικά οι πηγές του ΣΥΡΙΖΑ.

ΚΙΝΑΛ Αυτοκρατορικό και όχι επιτελικό το κράτος που θέλει η κυβέρνηση Μητσοτάκη

«Το νομοσχέδιο που κατέθεσε χθες ο κ. Μητσοτάκης πηγαίνει το ελληνικό κράτος πιο πίσω και από τη δεκαετία του ’60 επαναφέροντας την «ενός ανδρός αρχή» ως νέα λογική της διοίκησης. Αυταρχικές και συγκεντρωτικές αντιλήψεις που οι Κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ συστηματικά πολέμησαν, επανέρχονται πλέον ενδεδυμένες με τον μανδύα του επιτελικού κράτους. Είναι ενδεικτικό ότι κατατέθηκε στη Βουλή χωρίς καμία διαβούλευση, ένα νομοσχέδιο που κατά τα λοιπά επικαλείται τις αρχές καλής νομοθέτησης και δυστυχώς αυτό δεν είναι το μόνο δείγμα της αυταρχικής λογικής που το διέπει», επισημαίνει η Χαριλάου Τρικούπη.

Το ΚΙΝ.ΑΛ. σημειώνει πως το νομοσχέδιο «δημιουργεί ένα υπερσυγκεντρωτικό σύστημα διακυβέρνησης υπό τον ασφυκτικό έλεγχο του κ. Μητσοτάκη. Δημιουργεί γύρω από τον εαυτό του μια τερατώδη δομή εκατοντάδων εκλεκτών οι οποίοι θα αποτελούν το μακρύ χέρι του Αυτοκράτορα στη διοίκηση».

Και προσθέτει: «Ένα επιτελικό κράτος θα σήμαινε εξορθολογισμό της επικάλυψης αρμοδιοτήτων και μεταφορά των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων στην αυτοδιοίκηση έτσι ώστε η κεντρική διοίκηση να είναι ένα ευέλικτο και λιτό κράτος-στρατηγείο για την ανάπτυξη. Αντίθετα, το νομοσχέδιο με τις διατάξεις του παράγει περισσότερη γραφειοκρατία και σύγχυση παρά λύνει προβλήματα. Για παράδειγμα, δημιουργεί ένα παράλληλο στρώμα παραδιοίκησης σε κάθε Υπουργείο με την ύπαρξη δύο κατηγοριών γραμματέων, Γενικών και Υπηρεσιακών. Ξεπερνώντας ακόμα και τους πελατειακούς ελιγμούς του ΣΥΡΙΖΑ που καθυστερούσε την αποκομματικοποίηση της διοίκησης βάσει του ν.4369/2016, επέλεξε με κομματικά κριτήρια 52 γραμματείς τους οποίους πλαισιώνει με ένα μικρό στρατό μετακλητών».

«Η πολυδιαφημισμένη, λοιπόν, μείωση των μετακλητών αποδεικνύεται «φούσκα» αφού ο κ.Μητσοτάκης και οι Υπουργοί του κρατάνε το δικαίωμα να τους αυξάνουν κατά βούληση με δικές τους αποφάσεις. Σε ότι αφορά τη νέα Ενιαία Αρχή Διαφάνειας πρόκειται για αναδόμηση υπαρχουσών δομών χωρίς τις απαραίτητες εγγυήσεις για την ανεξαρτησία της. Μια επιλογή που δεν ανταποκρίνεται στο ευαίσθητο θέμα της διαφάνειας στο δημόσιο βίο», συνεχίζει το Κίνημα Αλλαγής. «Ο στα λόγια μεταρρυθμιστής κ. Μητσοτάκης μας επιστρέφει με γρήγορα βήματα στο παρελθόν» καταλήγει το ΚΙΝΑΛ

ΚΚΕ: Το ν/σ δε συνιστά κάποια τομή αλλά αποτελεί συνέχεια αντιδραστικών παρεμβάσεων και αλλαγών

«Πίσω απ’ τα παραπλανητικά συνθήματα της «αποτελεσματικότητας» και της «αποκομματικοποίησης», η κυβέρνηση της ΝΔ επιδιώκει να διαμορφώσει μια κρατική διοίκηση πιο συγκεντρωτική, πιο αφοσιωμένη στην εφαρμογή των αντιλαϊκών μέτρων, πιο ανθεκτική κι εχθρική απέναντι στις λαϊκές ανάγκες και διεκδικήσεις, πιο φιλική απέναντι στις κάθε είδους απαιτήσεις του μεγάλου κεφαλαίου», επισημαίνει σχόλιο του ΚΚΕ «για το νομοσχέδιο της κυβέρνησης περί «επιτελικού κράτους»».

Προσθέτει ότι «στόχος είναι να διαμορφωθεί ένας πυρήνας ανώτερων κρατικών υπαλλήλων που θα εξασφαλίζει τη συνέχεια της αντιλαϊκής πολιτικής, ανεξάρτητα απ’ την εκάστοτε πολιτική συγκυρία, την όποια κυβερνητική εναλλαγή, την παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα».

«Συνεπώς, το νομοσχέδιο της κυβέρνησης για το «επιτελικό κράτος» όχι μόνο δε συνιστά κάποια τομή, αλλά αντίθετα αποτελεί τη συνέχεια αντιδραστικών παρεμβάσεων κι αλλαγών που είχαν γίνει τα προηγούμενα χρόνια από όλες τις κυβερνήσεις, τις οποίες διατηρεί κι επεκτείνει. Πρόκειται για αλλαγές που είχαν κι έχουν ως μοναδικό κριτήριο την προσαρμογή του αστικού κράτους στις σημερινές συνθήκες, με την άρση των όποιων εμποδίων στην προστασία των εργαζομένων, του περιβάλλοντος, της ζωής και υγείας του λαού» αναφέρει επίσης το ΚΚΕ, καταλήγοντας στο σχόλιό του «αυτός είναι και ο λόγος που η κριτική των άλλων κομμάτων και κυρίως του ΣΥΡΙΖΑ, γίνεται σε επιμέρους ζητήματα κι όχι στην ουσία του νομοσχεδίου».

ΜέΡΑ25: Αναπλήρωση κυβερνητικών στελεχών για αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων

«Μελετώντας το νομοσχέδιο για το Επιτελικό Κράτος που κατέθεσε τα μεσάνυχτα η κυβέρνηση, διαβάζουμε στο άρθρο 72 που τιτλοφορείται «Διαδικαστικές υποχρεώσεις για την αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων», πως τα μέλη της κυβέρνησης, μεταξύ άλλων, πρέπει να δηλώσουν τις επαγγελματικές τους δραστηριότητες κατά την τελευταία τριετία, για την αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων κατά την άσκηση των ανατεθειμένων καθηκόντων τους» αναφέρει σε ανακοίνωσή του το ΜΕΡΑ25, σχολιάζοντας τις ρυθμίσεις τις οποίες περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου για το Επιτελικό Κράτος.

«Βέβαια, παρακάτω διαβάζουμε πως αυτό δεν αποτελεί λόγο απόρριψης αλλά αναπλήρωσης, αναφορικά με τα καθήκοντά τους που υφίστανται σύγκρουση συμφερόντων. Περιμένουμε λοιπόν από την κυβέρνηση να δηλώσει σήμερα, ποιο πρόσωπο θα αναπληρώσει τον υφυπουργό Ενέργειας, Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής σε σχέση με το «Ελληνικό», μια επένδυση με τεράστια περιβαλλοντικά ζητήματα, που η εταιρεία – στην οποία εργαζόταν μέχρι και πριν μερικές εβδομάδες ο κ. Οικονόμου – ασκούσε και ασκεί πιέσεις να διευθετηθούν υπέρ της» προσθέτει, ενώ συνεχίζει:

«Επίσης, το ίδιο περιμένουμε και για τον υπουργό παρά τω πρωθυπουργώ, Άκη Σκέρτσο, μέχρι πρότινος γενικό διευθυντή του ΣΕΒ, ο οποίος μάλλον θα πρέπει να αναπληρώνεται πολύ συχνά, μιας και η θέση του στην κυβέρνηση του δίνει τη δυνατότητα να εμπλέκεται σε πληθώρα ζητημάτων – εργασιακά, εργοδοτικές και εργασιακές εισφορές, περιβάλλοντος κλπ – ζητήματα που παραδοσιακά ο ΣΕΒ πιέζει να γείρουν υπέρ του». Αναμένουμε» καταλήγει η ανακοίνωση του κόμματος.