«Επικίνδυνα κοντά σε οριακό σημείο» βρίσκεται η ελευθερία στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με έκθεση – κόλαφο της Ένωσης Πολιτικών Ελευθεριών για την Ευρώπη (Liberties)* σχετικά με την Ελευθερία του Τύπου σε 19 χώρες της ΕΕ.
Η έκθεση αποτελεί ένα νέο ράπισμα στην κυβέρνηση Μητσοτάκη. Παρακολουθήσεις δημοσιογράφων, απειλές, σωματικές επιθέσεις και χρήματα στα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ καταγράφονται αναφορικά με την κατάσταση της Ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση Liberties, το τοπίο των Μέσων στην Ευρώπη χαρακτηρίστηκε και πέρυσι από μεγάλη συγκέντρωση ιδιοκτησίας, ανεπαρκείς κανόνες σχετικά με τη διαφάνεια της ιδιοκτησίας και πολυάριθμες απειλές για την ανεξαρτησία και τα οικονομικά των δημόσιων μέσων ενημέρωσης. Καταγράφηκαν επίσης πολλαπλές περιπτώσεις απειλών, εκφοβισμού, παρακολούθησης και βίας κατά δημοσιογράφων σε πολλά κράτη – μέλη, καθώς και περιορισμοί στην ελευθερία της έκφρασης και στην πρόσβαση στην πληροφόρηση σε όλο το μπλοκ.
Όπως σημειώνεται στην έκθεση δημοσιογράφοι σε Κροατία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα και Ιταλία αντιμετώπισαν σωματικές επιθέσεις το 2023, καθώς και απειλές και εκφοβισμούς.
Παράλληλα, τονίζεται ότι η χρήση των κατασκοπευτικών λογισμικών Pegasus και Predator συνεχίζει να αποτελεί πρόβλημα στην ΕΕ. «Το 2023, δημοσιογράφοι στη Γερμανία, την Ελλάδα, την Ολλανδία και την Πολωνία ήταν στόχοι παρακολούθησης spyware.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στα ευρήματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το κράτος δικαίου στη χώρα μας, όπου είχε υπογραμμιστεί ότι η «εθνική ασφάλεια χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα για τα κράτη μέλη της Ε.Ε συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, της Ουγγαρίας και της Πολωνίας»για να δικαιολογήσουν παράνομα και παρεμβατικά μέτρα εναντίον δημοσιογράφων.
Η ανάπτυξη spyware παραβίασε θεμελιώδη δικαιώματα και έθεσε σε κίνδυνο την δημοκρατία σε πολλές χώρες της ΕΕ, μεταξύ των οποίων Πολωνία, Ουγγαρία και Ελλάδα.
Η έκθεση αναφέρει ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε χρησιμοποιήσει spyware κατά δημοσιογράφων, πολιτικών και επιχειρηματιών και εξήγαγε το λογισμικό σε χώρες με κακές επιδόσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα» σημειώνει το δίκτυο Liberties.
Σε άλλο σημείο, επισημαίνει ότι «η κρατική διαφημιστική χρηματοδότηση είναι μια σημαντική πηγή των εσόδων στο οικοσύστημα των μέσων ενημέρωσης της Ελλάδας και τα τελευταία χρόνια επικριτικά μέσα ενημέρωσης αποκλείστηκαν ή έλαβαν σημαντικά χαμηλότερη χρηματοδότηση από κυβερνητικές επικοινωνιακές εκστρατείες».
Παράλληλα, τονίζει ότι σε «Ελλάδα, Ουγγαρία και Ρουμανία, οι πολιτικές δαπάνες για τη διαφήμιση των μέσων ενημέρωσης είναι υψηλή και δυσανάλογα διοχετευμένη σε φιλικά προς την κυβέρνηση ΜΜΕ».
Οι συντάκτες της έκθεσης αναφέρονται στις καταχρηστικές αγωγές γνωστές ως στρατηγικές αγωγές κατά της συμμετοχής του κοινού (SLAPP) που χρησιμοποιούνται συχνά κατά δημοσιογράφων στην Κροατία, την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ολλανδία και τη Σουηδία, ενώ φέρνουν ως παράδειγμα την περίπτωση του Γρηγόρη Δημητριάδη που αξιώνει εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ από δημοσιογράφους που έκαναν αποκαλύψεις σχετικά με το σκάνδαλο των υποκλοπών.
Επίσης, υπογραμμίζεται ότι τα επίπεδα εμπιστοσύνης του κοινού στα μέσα ενημέρωσης παραμένουν χαμηλά και έφτασαν στο ιστορικό χαμηλό στη Τσεχική Δημοκρατία το 2023. Τα επίπεδα εμπιστοσύνης μειώθηκαν επίσης το τελευταίο έτος στην Εσθονία, τη Γερμανία, την Ουγγαρία και Σλοβακία και τα επίπεδα παρέμειναν χαμηλά σε Γαλλία και Ελλάδα το 2023.
Σε άλλο σημείο της έκθεσης υπογραμμίζεται ότι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών σε Βουλγαρία, Κροατία, Εσθονία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία και Ελλάδα ανέφεραν απόπειρες λογοκρισίας στα μέλη του Τύπου και περιορισμού της ελευθερίας της έκφρασης.
Τέλος, το δίκτυο Liberties κάνει αναφορά στον συγκεντρωτισμό των ΜΜΕ στην Ελλάδα, καθώς, όπως σημειώνει, οι περισσότερες εταιρείες μέσων ενημέρωσης με επιρροή ελέγχονται από λίγους ισχυρούς επιχειρηματίες, μεταξύ των οποίων και ο Ιωάννης Αλαφούζος, Θεμιστοκλής Αλαφούζος, Θεόδωρος και Θοδωρής Κυριακού, Βαγγέλης Μαρινάκης και Γιάννης Βαρδινογιάννης.
Η Liberties συνέστησε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρακολουθεί στενά την εφαρμογή από της νέας Ευρωπαϊκής Πράξης για την Ελευθερία των ΜΜΕ, η οποία, σύμφωνα με την Σάιμον, παρά τους συμβιβασμούς της, δημιούργησε μια νομική βάση για τη βελτίωση της ελευθερίας του Τύπου.
* Η έκθεση συντάχθηκε από 37 ομάδες δικαιωμάτων σε 19 χώρες
