Αναρωτιόμουνα, ξεκινώντας να γράφω αυτά εδώ για τα τρία χρόνια θητείας της δημοτικής αρχής στη Λαμία, αν πρέπει να αλλάξω κάτι από άλλες παρόμοιες αξιολογήσεις/εκτιμήσεις προηγούμενων δημοτικών αρχών. Δυστυχώς δεν έχουν αλλάξει πολλά πράγματα που να διαφοροποιεί την εικόνα της αυτοδιοίκησης στο Δήμο. Πώς να αλλάξουν άλλωστε, όταν τα ίδια πρόσωπα ανακυκλώνονται ή έχουν την ίδια αφετηρία στην πολιτική…
Έτσι λοιπόν λέω έκλεισαν αισίως τρία χρόνια θητείας της δημοτικής αρχής και ουσιαστικά μπήκαμε στην προεκλογική περίοδο. Ανακοινώθηκαν ήδη τα πρώτα ονόματα υποψηφίων δημάρχων και οι ζυμώσεις πάνε κι έρχονται. Οι εθνικές εκλογές θα προηγηθούν βέβαια επισκιάζοντας και επηρεάζοντας -λογικά- τις όποιες εξελίξεις και στην αυτοδιοίκηση. Πάντως για τη δημοτική αρχή της Λαμίας, όπως πιστεύω και για όλες τις δημοτικές αρχές, το σχέδιο, το πρόγραμμα και οι πρακτικές κρίθηκαν ήδη και φάνηκαν τα αποτελέσματα και η ποιότητα λειτουργίας του Δήμου.
Χωρίς πολλές περιστροφές, ο Δήμος Λαμίας, μέσα στη δίνη των απανωτών κρίσεων -που λογικά έπρεπε να αναδείξουν τον σημαντικό ρόλο της αυτοδιοίκησης- ασφυκτιά από την έλλειψη ενός συγκεκριμένου οράματος. Η ηγεσία του Δήμου αποδεικνύεται ότι δεν μπόρεσε να απαντήσει στις ανάγκες του σήμερα. Δεν μπόρεσε να ξεπεράσει το παραδοσιακό συντηρητικό μοντέλο του δημαρχοκεντρισμού, των μηχανισμών και των αόρατων συμβούλων. Δεν είναι σε θέση, παρά τις όποιες ελπίδες που καλλιέργησε, να υπερβεί το πελατειακό, ψηφοθηρικό σύστημα∙ με αποτέλεσμα, ενώ η κοινωνία έχει ανάγκη ποιοτικών αλλαγών, τίποτα να μην αλλάζει.
Η πλειοψηφία του Δημοτικού Συμβουλίου επιλέγει να καθορίζει τις πρακτικές και τις αποφάσεις της -με κάποια προσχήματα εννοείται- σύμφωνα με τις εντολές της μίζερης κυβερνητικής πολιτικής. Ο ρόλος του Δημάρχου και της πλειοψηφίας του Δημοτικού Συμβουλίου συνεχίζει να είναι ο ρόλος του «ήπιου διαμεσολαβητή» ανάμεσα στην κεντρική εξουσία και την τοπική κοινωνία∙ ένας ρόλος συνεπικουρικός στις πολιτικές της ιδιωτικοποίησης των φιλέτων της αυτοδιοίκησης, στα πλαίσια του νεοφιλελεύθερου μοντέλου της οικονομίας. Με αποτέλεσμα, η κρατικοδίαιτη «ιδιωτική πρωτοβουλία» να εδραιώνεται σταθερά απομυζώντας κοινωνικούς πόρους και σε βάρος του κοινωνικού συνόλου.
Η ηγεσία της Δημοτικής Αρχής δεν θέλησε, ή δεν μπόρεσε, να αναδείξει το ρόλο ενός σύγχρονου δήμου και να βελτιώσει τη δράση του με βάση τις σημερινές ανάγκες και τη συγκυρία και αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής. Αυτό διευκολύνει τα όποια σχέδια για τη συνεχή συρρίκνωση της αυτοδιοίκησης με τη συνεχή μείωση του μόνιμου προσωπικού, με την υποβάθμιση των υπηρεσιών και των λειτουργιών, χωρίς αξιολόγηση των ίδιων των υπηρεσιών και των στελεχών.
Οι έννοιες της συμμετοχής, της δημοκρατίας και της διαφάνειας, συνεχίζουν να αποτελούν το ζητούμενο. Ο Δήμαρχος και οι συνεργάτες του συνεχίζουν την παράλογη αντίληψη του διαχωρισμού των πολιτών σε δύο κατηγορίες: σ’ αυτούς που πρέπει να διοικούν, με την «αλαζονεία» του 49%, και σ’ αυτούς που πρέπει να διοικούνται!
Εξετάζοντας μια – μια τις πλευρές της καθημερινότητας του δημότη, διαπιστώνουμε τα ουσιαστικά και σοβαρά ελλείμματα του Δήμου. Η Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Αποβλήτων και η Ανακύκλωση, η ανεξέλεγκτη εναπόθεση των οικοδομικών μπαζών – ΑΕΚΚ, η εικόνα των παιδικών χαρών, η διαχείριση των ελεύθερων χώρων, η κυκλοφορία πεζών και οχημάτων, η ηχορύπανση, η κατάσταση των στεγάστρων των στάσεων του Αστικού ΚΤΕΛ και η αισθητική της πόλης, η ποιότητα του πρασίνου και των δέντρων, η κατάσταση των αθλητικών χώρων, είναι μερικές από αυτές.
Τα μεγάλα ζητήματα του Πανεπιστημίου, της Πανελλήνιας Έκθεσης, του ΧΥΤΑ, των Ιαματικών Πηγών, ο Σπερχειός, ο Μαλιακός, η Οίτη, ο Ηρακλής και η ιστορική γέφυρα του Γοργοποτάμου, είναι θέματα που δεν αντιμετωπίζονται, δεν συζητούνται συλλογικά και χρονίζουν, για ένα δήμο που θέλει να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή. Δεν αντιμετωπίζεται και δεν συζητείται το Σχέδιο αντιμετώπισης της Ενεργειακής Κρίσης και η Τουριστική Πολιτική του Δήμου.
Προβλήματα δεκαετιών παραμένουν, όπως: η λειτουργία του ΧΑΔΑ/ΧΥΤΑ (κατά προηγούμενο Δήμαρχο…), τα περιαστικά άλση, ο Ξηριάς, το Γκαράζ των Οχημάτων Καθαριότητας στο λατομείο της Μεγάλης Βρύσης και η απομάκρυνση του από την οδό Κύπρου, η αντιπλημμυρική θωράκιση τη πόλης και των κοινοτήτων, αλλά και καινούργια μικρότερα, ίσως, όπως: η καταγραφή, η πλήρης αποτύπωση και αξιοποίηση της ακίνητης δημοτικής περιουσίας, η διαχείριση του υδάτινου πλούτου και ο κανονισμός άρδευσης, η λειτουργία των παιδικών χαρών, η λειτουργία της δημοτικής αστυνομίας και η εφαρμογή του Νόμου για τα Αδέσποτα, το οικονομικό «σκάνδαλο» στο ΔΗΠΕΘΕ, η Λαϊκή Αγορά του Σαββάτου, η λειτουργία των δημοτικών αποχωρητηρίων, η είσπραξη των οφειλών Παρελθόντων Οικονομικών Ετών.
Αυτό το μοντέλο διαχείρισης της αυτοδιοίκησης, το απαρχαιωμένο μοντέλο του δημαρχοκεντρισμού, αποδεικνύεται από τα πράγματα ότι είναι αναποτελεσματικό∙ δεν έχει να δώσει κάτι καινούργιο και έχει φθάσει στα όρια του. Εκ των πραγμάτων φαίνεται όμως ότι μπαίνουμε σε μια «νέα εποχή», στην οποία χρειαζόμαστε μια άλλη πολιτική δημοτικής «διαχείρισης» και λειτουργίας, ένα άλλο μοντέλο, με σημαντικό ρόλο στην παραγωγική ανασυγκρότηση της τοπικής οικονομίας, την κοινωνική αλληλεγγύη και το σεβασμό στο περιβάλλον και με έμφαση στη διαφάνεια, τον έλεγχο και τη συμμετοχή.
Η Αυτοδιοίκηση είναι η Αποκέντρωση, είναι ο κατεξοχήν χώρος διαλόγου, συγκλίσεων και συνθέσεων. Είναι ο κατεξοχήν λαϊκός θεσμός, που στις κρίσιμες στιγμές και εποχές για την κοινωνία, όπως αυτή που διανύουμε, έχει -και πρέπει- να παίξει σημαντικό ρόλο και να φέρει σε πέρας ιστορικές ευθύνες. Τα τρία αυτά χρόνια δείχνουν ότι ο Δήμος της Λαμίας, σ’ αυτή την κρίσιμη πραγματικά περίοδο, «κακόπεσε» σε χέρια κατώτερα των περιστάσεων.
Λαμία, 13/9/2022
Στέφανος Σταμέλλος
