Σε κλίμα συγκίνησης συναντήθηκαν η κ. Ελένη Μωραϊτου-Βίνκελ και μέλη του Σωματείου «Φίλοι Μουσείου Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης» με την αντιστασιακό Βάσω Σταματίου επιζήσαντα της κόλασης του Άουσβιτς και άλλων ναζιστικών στρατοπέδων.
Είναι από τις ελάχιστες Ελληνίδες που χωρίς να είναι Εβραίες έφτασαν ως το στρατόπεδο του ΄Αουσβιτς- και κατάφεραν να επιβιώσουν .
19χρονη φοιτήτρια Νομικής η κ. Βάσω Σταματίου συνελήφθη στις 28 Μαρτίου 1944 από τα ναζιστικά στρατεύματα Κατοχής στη Θεσσαλονίκη σαν μια από τους διοργανωτές της ιστορικής φοιτητικής πορείας για την επέτειο της 25ης Μαρτίου. Μεταφέρθηκε στις φυλακές Παύλου Μελά , στη συνεχεια στις φυλακές Μπάνιτσε έξω από το Βελιγράδι κι από εκεί άρχισε ο Γολγοθάς της στα διάφορα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης: ΄Αουσβιτς Μπιργκενάου της Πολωνίας ,Ράβενσμπρικ (Ravensbruck) της Γερμανίας, Μπούχενβαλντ (Buchenwald) κομάντο Μάγκντεμπουργκ. Στις 8.4. 1945 οι Γερμανοί εγκατέλειψαν το φλεγόμενο στρατόπεδο Μπούχανβαλτ. Επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη μετά από πολλές περιπέτειες στις 14.9.1945. Σπούδασε στην Ιταλία και σε τμήμα της Σχολής Καλών Τεχνών στην Αθήνα σκηνογραφία και εργάστηκε σαν σκηνογράφος.
«Κυνηγημένη μια ζωή» όπως λέει η ίδια, δεν πήρε από την ελληνική Πολιτεία ούτε καν την Αντιστασιακή σύνταξη…
Στη Λαμία ήρθε ακολουθώντας το γιο της. Τον Νοέμβριο του 2016 επί δημαρχίας Αποστόλου Γκλέτσου η κ. Βάσω Σταματίου ανακηρύχτηκε επίτιμη δημότης Στυλίδας.
«Είχα φάει τόσο ξύλο μέσα στο βαγόνι της μεταφοράς που έχασα τη μνήμη μου. Η μια πάνω στην άλλη, διάδρομοι, κρεβατίνες με πολλές γυναίκες κι ένα κομμάτι ψωμί με κάτι σαν μαρμελάδα. Αυτή την εικόνα έχω μόνο . Στο στρατόπεδο του Ράβενσμπρικ νόμιζα ότι έμεινα μόνο 2-3 ημέρες. Από τις καταστάσεις του Ερυθρού Σταυρού ανακάλυψα ότι έμεινα εκεί από τις 30/9/44 ώς τις 27/10/44. Η μνήμη μου επανήλθε και άρχισα να θυμάμαι λεπτομέρειες στο Μπούχενβαλτ«, μας διηγείται η κ. Σταματίου στην συγκλονιστική διήγηση της.
Βάσω Σταματίου: Επιζήσαντα του Άουσβιτς- Το κορίτσι με τον αριθμό 82224
Η κ. Ελένη Μωραϊτου -Βίνκελ με τον αντιφασίστα Γερμανό σύζυγό της ψάχνουν τις λίστες με τα ονόματα και τις ιστορίες των Ελληνίδων που φυλακίστηκαν στο γυναικείο τμήμα του στρατόπεδο του Ράβενσμπρικ. Σκοπός τους να διασώσουν την ιστορική μνήμης κάνοντας γνωστά στη Γερμανική κοινωνία και τη νέα γενιά τα εγκλήματα των ναζί. ΄Εχουν καταφέρει να συναντηθούν και να διασώσουν μαρτυρίες από πολλές Ελληνίδες φυλακισμένες στο στρατόπεδο για να μην ξεχαστεί ο αγώνας τους. Πρόσφατα παρευρέθηκαν στις επετειακές εκδηλώσεις στο Μαρτυρικό Δίστομο και στη συνέχεια ήρθαν τη Λαμία όπου ξεναγήθηκαν στο Μουσείο Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης από το μέλος του ΔΣ , ιστορικό κ. Σοφία Βακιρτζηδέλη ενώ με ιδιαίτερη χαρά και ανυπομονησία περίμεναν τη συνάντηση με την κ. Βάσω Σταματίου.
Στη συνάντηση που έγινε την Τρίτη 13/6/23 στη Στυλίδα στο εκκλησιαστικό ΄Ιδρυμα Πετρή όπου το τελευταίο διάστημα φιλοξενείται η 93χρονη σήμερα κ. Σταματίου παρευρέθηκαν τα μέλη του Σωματείου «Φίλοι Μουσείου Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης» Πάρης Φούντας και Χαρά Παρμενοπούλου.
Η κ. Βάσω Σταματίου με κάποια προβλήματα υγείας αλλά πλήρη διαύγεια πνεύματος και πάντα ακούραστη, ασχολείται με κατασκευές, το διάβασμα και γράψιμο ενώ έχει δώσει αρκετές συνεντεύξεις για την ζωή και τις εμπειρίες της στα ναζιστικά στρατόπεδα. Μας μίλησε με ικανοποίηση για την επανέκδοση του βιβλίου της «Βαρούμ?, γιατί; Μια Ελληνίδα στο ΄Άουσβιτς» από τον εκδοτικό οίκο «ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ» που θα κυκλοφορήσει σύντομα. Τα σκίτσα και το εξώφυλλο του βιβλίου είναι του γιου της εικαστικού και εκπαιδευτικού κ. Καραντινού Γεράσιμου.
Επιθυμία της είναι να γνωρίσουν τα παιδιά όλα όσα η ίδια και οι άλλοι κρατούμενοι πέρασαν στη κόλαση των ναζιστικών στρατοπέδων. «Η χαρά μου είναι να βλέπω τα παιδιά. Θυμάμαι σε μια εκδήλωση που τους μιλούσα, πώς στρογγύλευαν τα μάτια τους, πώς διψούσαν να ακούσουν…»
«Γράφω για να γνωρίσουν οι νεώτεροι που ξερουν τι σημαίνει φασισμός, δεν ξέρουν, όμως μέχρι ποιο σημείο έφτασε κάποτε η μεθόδευση εξαφανισμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Με την ελπίδα πως αυτή η μαρτυρία θα συμβάλλει ίσως στον αγώνα για την πλήρη εξαφάνιση του φασισμού, που δυστυχώς πλανιέται ακόμα απειλητικά σε διάφορα σημεία του πλανήτη Γη» γράφει στην εισαγωγή του βιβλίου της η κ. Βάσω Σταματίου.
Από την πλευρά μας, τα μέλη του Σωματείου Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης εκφράσαμε τη συγκίνηση μας για την ιδιαίτερη τιμή που είχαμε να συναντηθούμε και να συνομιλήσουμε με μια γυναίκα-σύμβολο του Αντιφασιστικού Αγώνα και υπογραμμίσαμε πως η διατήρηση της ιστορικής μνήμης με καταγραφή προφορικών μαρτυριών Αντιστασιακών είναι από τους πρωταρχικούς στόχους του Σωματείου μας. Τέλος, ευχαριστήσαμε από καρδιάς την κ. Σταματίου για τα βιβλία της που χάρισε για τη βιβλιοθήκη του Σωματείου και μεταφέραμε την επιθυμία του ΔΣ του σωματειου να την τιμήσουμε με ειδική εκδήλωση. Την αποχαιρετήσαμε ανανεώνοντας το ραντεβού μας για μια νέα συνάντηση σύντομα.
