Λίγες ημέρες πριν γιορτάσουμε την Ημέρα της Εθνικής Αντίστασης στο Γοργοπόταμο….αυτή την εικόνα παρουσιάζει το Μνημείο Εθνικής Αντίστασης στη Λαμία, την πατρίδα του Πρώτου Καπετάνιου του ΕΛΑΣ και πολλών αγωνιστών της Εθνικής μας Αντίστασης ενάντια στη ναζιστική κατοχή.
Τις φωτογραφίες του φίλου Δημήτρη Κακάβα αντίκρισα σήμερα ανοίγοντας το facebook και με γέμισαν θλίψη και οργή για την ανύπαρκτη παιδεία μας για την αδιαφορία μας και την εγκατάλειψη αυτής της πόλης.
Για όσους δεν γνωρίζουν την ιστορία αυτού του τόπου……
1)Μνημείο Εθνικής Αντίστασης: Κατασκευάστηκε στην είσοδο της Λαμίας στο Παγκράτι, απέναντι από τη ΜΕΡΥΠ συμβολίζοντας την θριαμβευτική άφιξη του Άρη και των καπεταναίων του ΕΛΑΣ στην πόλη που γεννήθηκε. Η απόφαση για ανέγερση του μνημείου στο Δημοτικό Συμβούλιο Λαμίας πάρθηκε τον Ιούνιο του 1984, επί δημαρχίας Λ. Παπαδήμα, υλοποιώντας προεκλογική επαγγελία της δημοτικής πλειοψηφίας (συνεργασία ΠΑΣΟΚ, Αριστεράς). Η κατασκευή του μνημείου καθυστέρησε μία δεκαετία περίπου λόγω αντιδράσεων από το χώρο της «δεξιάς».
2)Η Απελευθέρωση και η είσοδος του ΑΡΗ Βελουχιώτη στη ΛΑΜΙΑ
Στις 18 Οκτώβρη 1944, το βράδυ, οι τελευταίοι Γερμανοί στρατιώτες εγκαταλείπουν τη Λαμία κάτω από το σφυροκόπημα των τμημάτων της ΧΙΙΙ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ που τα ξημερώματα μπαίνουν στη Λαμία, ελευθερωτές. Ο Αρης Βελουχιώτης με τους συντρόφους του φτάνει στις στη Λαμία και ο λαός τον αποθεώνει. Στις 29 Οκτωβρίου και με αφορμή την επέτειο του ΟΧΙ, συγκαλείται στην πλατεία Ελευθερίας, η Παμφθιωτική πανηγυρική συγκέντρωση του ΕΑΜ Ήταν η μεγαλύτερη συγκέντρωση που γνώρισε ποτέ η Λαμία στην οποία ο Πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ εκφωνεί από τον εξώστη τον περίφημο Λόγο της Λαμίας.
3) Η απελευθέρωση της Στερεάς Ελλάδας και η άφιξη του Αρη Βελουχιώτη στη Λαμία. Απόσπασμα από το βιβλίο ‘Ο δρόμος είναι άσωτος…’ Χουλιάρας Γιώργος- Περικλής., σ.477-478).
Τα τμήματα μας συνέχιζαν την καταδίωξη του εχθρού, αλλά με τα πόδια είναι αδύνατο να πάρουν επαφή μαζί του αφού αυτός κινείται με μηχανοκίνητα και ανατινάζει πίσω του οδικές και σιδηροδρομικές γραμμές. Έτσι στις 18 του Οκτώβρη του 44 τα τμήματα μας μπήκαν στη Λαμία. Τα λάφυρα σε πυρομαχικά και τρόφιμα αμέτρητα. Όλη η Στερεά Ελλάδα είναι ελεύθερη.
Στις 6-17 του Οκτώβρη ο Άρης από την Πελοπόννησο διαπεραιώνεται στην Ιτιά, στις 18 μιλάει στην πλατεία της Άμφισσας και στις 19 φεύγουμε για Λαμία. Σταματάμε για λίγο στο χωρίο του Τζαβέλα, την Τοπόλια, μέχρι να χαιρετήσει τους χωριανούς του, και το βράδυ μείναμε στη Γραβιά. Βρήκαμε όλη τη γέφυρα του Σπερχειού ανατιναγμένη και θελήσαμε να περάσουμε μέσα στο ποτάμι που ήταν κατεβασμένο αλλά τα άλογα κώλωσαν. Φέραμε περατάρηδες από το Μοσκοχώρι με δικά τους άλογα, αλλά και κείνα το ίδιο, αντέδρασαν να προχωρήσουν. ΄Ετσι παρακάμψαμε και περάσαμε το ποτάμι παραπάνω, στο σιδερένιο γιοφύρι κοντά στον Φρατζόμυλο, και μετά ξαναπιάσαμε το δημόσιο δρόμο. ΄Εξω από τη Λαμία ακόμα, από την ΄Αμπλιανη κι απάνω μέχρι την είσοδο της πόλης, ο κόσμος που ήταν συγκεντρωμένος δεξιά και αριστερά του δρόμου με την εμφάνιση μας άρχισε να ζητωκραυγάζει και να χειροκροτεί. Έξαφνα καμιά 20αριά νέοι, κι από πίσω κι άλλοι, πετάγονται στη μέση του δρόμου και ρίχνονται απάνω μας, άλλοι πιάνουν μπροστά τα χαλινάρια απ’ τα άλογα κι άλλοι πηδάνε να πιάσουν τα χέρια μας να μας χαιρετίσουν. Τ’ άλογα αγρίεψαν, άρχισαν να χοροπηδάνε. Ξεκαβαλικέψαμε και προχωράμε πεζοί, μπροστά ο Άρης, δεξιά κι αριστερά εγώ με τον Παπα-Ανυπόμονο, κι από πίσω ακολουθάνε οι Μαυροσκούφηδες. Στην είσοδο της πόλης, εκεί που ήταν παλιά το φυλάκιο του φόρου κοντά στις σιδηροδρομικές γραμμές, μας περίμεναν χιλιάδες κόσμου που μας υποδέχτηκαν μ’ έξαλλο ενθουσιασμό και την ώρα που το τμήμα των ανταρτών παρουσίαζε όπλα κι ο μπάρμπα-Θύμιος ο Ζούλας έδωνε αναφορά, όλος εκείνος ο κόσμος με μια φωνή άρχισε να τραγουδάει το « Εμπρός ΕΛΑΣ για την Ελλάδα».
Το τι έγινε από δω μέχρι την Πλατεία Ελευθερίας δεν περιγράφεται. Το συγκεντρωμένο πλήθος δεξιά κι αριστερά του δρόμου, στο πέρασμα μας ζητωκραύγαζε και μας έρανε με [ ] και λουλούδια ενώ πολλοί αντάρτες ενθουσιασμένοι απ’ αυτά που έβλεπαν άρχισαν να πυροβολάνε. Και μέχρι να φτάσουμε στη πλατεία Ελευθερίας, πολλές φορές στην διαδρομή τους έσπασαν την παράταξη των ανταρτών αλλού γυναίκες για να στρώσουν χαλιά στο δρόμο κι αλλού παιδιά και κοπέλες για να μας περάσουν στο λαιμό στεφάνια και να παραδώσει ο Νικηφόρος το κλειδί της πόλης στον Άρη.
Μετά από αυτά καταλήξαμε στα γραφεία Περιοχής Στερεάς Ελλάδας στο σπίτι του Μακρόπουλου στην πλατεία Διάκου. Σε λίγο η πλατεία και οι γύρω δρόμοι γιόμισαν κόσμο που τραγουδούσε και φώναζε ρυθμικά « ‘λόγο, λόγο θέλουμε’». Λέω στον Άρη, «δεν βγαίνεις να τους πεις δύο λόγια;». «‘Όχι» μ’ απαντάει, «‘εγώ θα τους μιλήσω μια και καλή μεθαύριο, βγες εσύ τώρα, χαιρέτησε τους και πες τους να κάνουν υπομονή μέχρι την Κυριακή’». ΄Ετσι κι έγινε κι ο κόσμος διαλύθηκε ήσυχα.
Την Κυριακή έγινε δοξολογία στη Μητρόπολη, επακολούθησε παρέλαση τμημάτων του ΕΛΑΣ που βρέθηκαν στη Λαμία, καθώς και των οργανώσεων, και μετά από το μπαλκόνι του ξενοδοχείου του Βούλγαρη μίλησε ο Άρης στις χιλιάδες συγκεντρωμένου λαού στην πλατεία Ελευθερίας.
