Ένα Σαββατοκύριακο γεμάτο εμπειρίες, πολύχρωμες εικόνες γνωριμίας με τη φύση, τα ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία, τον πολιτισμό, τη γαστρονομία της περιοχής των Καλαβρύτων με τον Όμιλο Φίλων του Δάσους.

Κάθε τόπος έχει την Ιστορία του, τη φυσική του ομορφιά και τα συγκριτικά πλεονεκτήματά του. Τα ιεραρχήσαμε, προσπαθήσαμε να γεμίσουμε ένα διήμερο και νομίζουμε ότι το καταφέραμε.

Η αφετηρία των επισκέψεων μας, η Ιερά Μονή Μεγάλου Σπηλαίου, το σπουδαιότερο Ιερό προσκύνημα της Ορθοδοξίας στην Πελοπόννησο με το εντυπωσιακό Μουσείο και τα πολύ σημαντικά κειμήλια. Το ιστορικό μοναστήρι, ίσως το αρχαιότερο στον Ελλαδικό χώρο, είναι οκταόροφο, λαξευμένο σε έναν κατακόρυφο και επιβλητικό βράχο που εντυπωσιάζει και προκαλεί δέος. Χτισμένο στο άνοιγμα μεγάλου φυσικού σπηλαίου στον Χελμό, σε υψόμετρο περίπου 900 μέτρων πάνω από τη χαράδρα του Βουραϊκού. Πλούσια η Ιστορία της μονής από το 362 μ.Χ. που ιδρύθηκε, έζησε τη βαναυσότητα των Τούρκων αλλά και των Ναζιστών το 1943.

Συνεχίσαμε για την ιστορική Μονή της Αγίας Λαύρας που σε μια πορεία 1050 χρόνων, αποτελεί και σήμερα έναν από τους σημαντικότερους θρησκευτικούς προορισμούς. Οι θρύλοι που τη ζώνουν δημιουργούν ένα πέπλο σεβασμού στο χώρο ο οποίος ερημώθηκε αρκετές φορές, καταστράφηκε, πυρπολήθηκε και ξανά χτίστηκε μέχρι να αποκτήσει τη σημερινή του μορφή. Εντυπωσιακά και εδώ τα Ιστορικά κειμήλια και εκθέματα στο μουσείο της.

Τα βήματα μας, μας οδήγησαν στο » Ματωμένο Λόφο», το λόφο του Καππή,τον τόπο της Θυσίας των Καλαβρύτων. Εκεί στις 13 Δεκεμβρίου 1943, οδηγήθηκαν από τους Γερμανούς όλοι οι άνδρες από 14 ετών και πάνω, όπου και εκτελέστηκαν. Στο μαρτυρικό αυτό τόπο, εκτελέστηκαν 677 άμαχοι, από τους οποίους οι 499 στα Καλάβρυτα, και πυρπολήθηκαν περίπου 1.000 σπίτια σε πάνω από 50 χωριά. Μαύρες σελίδες τις ιστορίας, κάθε τόπος και ένα Μαρτυρικό Χωριό να θυμίζει τη Ναζιστική θηριωδία και το μαύρο πρόσωπο του φασισμού.

Η επίσκεψη μας συνεχίστηκε στο Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος, στο κτίριο του παλιού Δημοτικού Σχολείου που χαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης και ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο το 1986. Εδώ οι κάτοικοι των Καλαβρύτων γνώρισαν και υπέστησαν τη βαναυσότητα της ναζιστικής θηριωδίας. Υπήρξε ο κατά τρόπο παραπλανητικός χώρος της συγκέντρωσής τους, του απάνθρωπου διαχωρισμού των οικογενειών, του οδυνηρού αποχωρισμού, του φρικτού εγκλεισμού των γυναικόπαιδων και του βίαιου απεγκλωβισμού τους.

Κλείνοντας τον κύκλο αυτό, της γνωριμίας μας με την Ιστορία και τους τόπους των Μνημείων της περιοχής, κατευθυνθήκαμε στο Σπήλαιο των Λιμνών,ένα φυσικό μνημείο απείρου κάλλους, το μυθικό θεραπευτήριο του Μελάμποδα, ένα ταξίδι μέσα στο χρόνο στο παλάτι των νεραϊδών του Χελμού! Ένα σπάνιο δημιούργημα φύσης όπου εκτός από τους λαβυρινθώδεις διαδρόμους, τις μυστηριώδεις στοές σχηματίζονται και 13 μοναδικές λίμνες. Μια μοναδική εμπειρία με το αξιοποιημένο μήκος του σπηλαίου να ανέρχεται σε 500 μ, ενώ το συνολικό μήκος του είναι 1.980 μ. Δημιούργημα του νερού που διασχίζει ασβεστολιθικά πετρώματα κατά την Ιουρασική περιόδο δημιουργώντας καρστικές κοιλότητες, σταλακτίτες και σταλαγμίτες.

Όταν ήρθε η ώρα της χαλάρωσης, μονόδρομος το Πλανητέρο. Ένα μαγευτικό πλατανοδάσος της Ελλάδας, των πηγών του Αροάνιου που δυστυχώς και εδώ εμφανίστηκε η ασθένεια των  πλατάνων, το «μεταχρωματικό έλκος» που αφανίζει τα δάση μας σε ένα ασύγκριτης ομορφιάς χωριό, χτισμένο αμφιθεατρικά πάνω από το πανέμορφο πλατανοδάσος του ποταμού. Είναι γνωστό για τους πολλούς νερόμυλους και τα ιχθυοτροφεία που διαθέτει. Γευθήκαμε φυσικά νοστιμότατη πέστροφα στη φυσική δροσιά των νερών και τη σκιά των δέντρων!

Συνέχεια είχε η πεζοπορική εξερεύνηση του «αισθητικού Δάσους Καλαβρύτων», Ένα εκπληκτικό δάσος με πλατάνια και έλατα. Περνάμε την θέση Κεραμιδάκι, όπου ο πίνακας πληροφοριών αναφέρει ότι είναι παγκόσμιο γεωπάρκο UNESCO με το περίφημο ρήγμα.Το μονοπάτι συνεχίζει να κινείται μέσα σε ένα πυκνό δάσος με έλατα αλλά και υπεραιωνόβιες καστανιές. Οι τεράστιοι κορμοί τους, με το ιδιαίτερο σε πολλές περιπτώσεις σχήμα τους εντυπωσιάζουν. Επιστρέψαμε νύχτα στο πεζόδρομο των Καλαβρύτων, γευθήκαμε σιροπιαστά γλυκά και παγωτό, πριν μας καλέσει εξουθενωμένους στην αγκαλιά του ο Μορφέας!! Ναι, και όμως όλα αυτά έγιναν την πρώτη μέρα! Πληθώρα συναισθημάτων, απανωτές εμπειρίες, άπειρα φωτογραφικά κλικ.

Κυριακή πρωί και είμαστε έτοιμοι και ξεκούραστοι για την διάσχιση του Φαραγγιού του Βουραϊκού. Το ραντεβού μας στον σιδηροδρομικό σταθμό με την κα Τσώνη Μαρία, επιστημονική συνεργάτη του Φορέα Διαχείρισης Χελμού – Βουραϊκού – Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. Μας μίλησε για την περιοχή, το Γεωπάρκο, τις περιοχές προστασίας, τις προσπάθειες που κάνουν όλοι οι εμπλεκόμενοι παρά τη γραφειοκρατία και την αρτηριοσκλήρωση του Δημοσίου να βοηθήσουν το τόπο τους. Αλήθεια, γιατί πάντα όλοι αυτοί οι άνθρωποι των Φορέων Διαχείρισης και των «Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ)» είναι τόσο πρόθυμοι, γνώστες και έτοιμοι να εξυπηρετήσουν κάθε εξόρμηση και γνωριμία πολιτών με το φυσικό περιβάλλον? Μα γιατί αγαπούν αυτό που κάνουν, έχουν άλλη νοοτροπία. Αν και συμβασιούχοι οι περισσότεροι, αποδεκατισμένοι από στελέχη και υποδομές, είναι πάντα εκεί, το ζούμε 30 και πλέον χρόνια, όπου και να ταξιδεύσαμε ανά την Ελλάδα.

Ξεκινάμε να περπατάμε πάνω ή διπλα στη σιδηροδρομική γραμμή κατά μήκος του ποταμού. Ο Βουραϊκός Ποταμός πηγάζει ανάμεσα στον Ερύμανθο και τον Χελμό. Μια εντυπωσιακή χαράδρα, την οποία έχει λαξεύσει ο ποταμός! Επιβλητικές ορθοπλαγιές, ορμητικοί καταρράκτες, εντυπωσιακά σπήλαια και πλούσια εναλλασσόμενη βλάστηση συνθέτουν ένα μοναδικό φυσικό τοπίο. Το πεζοπορικό μονοπάτι στο οποίο κινούμαστε πηγαίνει παράλληλα με τη σιδηροδρομική γραμμή του διάσημου Οδοντωτού Σιδηροδρόμου και είναι σηματοδοτημένο ως Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε το μοναδικό φυσικό περιβάλλον του φαραγγιού με τα υπέροχα νερά και την οργιώδη βλάστηση του ομώνυμου ποταμού. Δίκαια έχει χαρακτηριστεί ως η θεαματικότερη σιδηροδρομική διαδρομή των Βαλκανίων.

Ο «Οδοντωτός» αποτελεί την στενότερη εν ενεργεία οδοντωτή σιδηροδρομική γραμμή στον κόσμο, με πλάτος 0,75 μ. και συνολικό μήκος 22,6 χλμ., ενώνοντας το Διακοφτό με τα Καλάβρυτα. Τα στενότερα και ωραιότερα σημεία του φαραγγιού είναι στις θέσεις «Νιάματα», «Πόρτες», «Τρικλιά», «Σιφώνι» και «Δικαστήρια». Ο μύθος θέλει τον Ηρακλή να τραβά μια μαχαιριά με το σπαθί του στις «Πόρτες», κόβοντας στα δύο το βράχο που του έκλεινε το πέρασμα για να φτάσει κατ’ άλλους στον Ευρυσθέα, κατ’ άλλους στην αγαπημένη του Βούρα, την κόρη της Ελίκης.

Το φαράγγι του Βουραϊκού παρουσιάζει μεγάλο οικολογικό ενδιαφέρον και ταυτόχρονα είναι μία τοποθεσία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Αυτό οφείλεται στους ενδιαφέροντες γεωλογικούς σχηματισμούς (κάθετους βράχους, σπηλιές με σταλακτίτες-σταλαγμίτες κ.α.), στον ποταμό που παρουσιάζει έντονη ροή δημιουργώντας όμορφες υδάτινες διαδρομές, στην πυκνή βλάστηση που περιλαμβάνει δάση με πεύκα, έλατα, πλατάνια, αριές και πουρνάρια, καθώς και στην πλούσια πανίδα και χλωρίδα που φιλοξενείται στην περιοχή, συνθέτοντας ένα εντυπωσιακό τοπίο για τον επισκέπτη και ένα σημαντικό καταφύγιο άγριας ζωής στη βόρεια Πελοπόννησο. Οι απότομες κροκαλοπαγείς πλαγιές είναι πολύ σημαντικές για τη χλωρίδα της περιοχής, καθώς, διασχίζοντας το φαράγγι συναντάμε σημαντικό αριθμό Πελοποννησιακών ενδημικών φυτών, όπως τα Asperula arcadiensis, Aurinia moreana, Colchicum peloponnesiacum, Dichoropetalum achaicum, αλλά και μεγάλο αριθμό ελληνικών ενδημικών φυτών, όπως τα Helianthemum hymettium, Melilotus graecus, Onobrychis ebenoides, Pterocephalus perennis subsp. perennis, Scorzonera crocifolia, Sedum laconicum, Stachys graeca, Stachys parolinii, Teucrium halacsyanum. Όσον αφορά την πανίδα της περιοχής, ιδιαίτερα σημαντική είναι παρουσία της πεταλούδας Pseudophilotes bavius,Στα ψάρια γλυκέων υδάτων που εντοπίζονται στον Βουραϊκό ποταμό, περιλαμβάνεται ο Χαμοσούρτης (Barbus peloponnesius, ενδημικό της Δυτικής Ελλάδας), καθώς και το ευρωπαϊκό χέλι (Anguilla anguilla), η ποταμοσαλιάρα (Salaria fluviatilis) και ο πελοποννησιακός ποταμοκέφαλος (Squalius peloponnensis), ενώ σε παραποτάμιες θέσεις στην περιοχή έχει καταγραφεί η βίδρα (Lutra lutra). Στα σπήλαια και στις σχισμές των βράχων του φαραγγιού ζουν αρκετά είδη νυχτερίδων (Miniopterus sehreibasi, Myotis blythii, Myotis myotis, Rhinolopgus blasii, Rhinolophus ferrumequinum), τα οποία χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας εξαιτίας της καταστροφής των ενδιαιτημάτων τους. Στην μαγευτική πορεία μας, με ήλιο όπου το φαράγγι ήταν ξέφωτο, δεν χορταίναμε να βλέπουμε εικόνες να εναλλάσσονται , να συναντούμε εγκαταλελειμμένους αλλά τόσο γραφικούς σταθμούς του παλιού ΟΣΕ και βέβαια να συναντηθούμε δυο φορές με τον Οδοντωτό σιδηρόδρομο Διακοπτού-Καλαβρύτων. Μοναδική εμπειρία το φαράγγι για περιπατητή, κουραστική αλλά εύκολη για τον καθένα που θα πρέπει να τη ζήσει.

Η στάση μας για ξεκούραση στο σταθμό «Ζαχλωρού – Μεγάλου Σπηλαίο» μας αποζημίωσε. Πολύ πράσινο, νερά, σκιά και φυσικός δροσισμός με ΜΗΔΕΝ περιβαλλοντικό αποτύπωμα! Δεν θες να φύγεις από εκεί. Τοπικά εδέσματα και φυσικά το “χορευτικό μας τμήμα” άφησε εποχή! Η Ρούμελη είναι εδώ, η Λαμία, ο ΟΜ.ΦΙ.ΔΑΣ, η πανέμορφη παρέα μας άφησε το αποτύπωμα του στην περιοχή.

Επιβιβαστήκαμε στον οδοντωτό, κατάμεστος από επιβάτες στο τελευταίο του Κυριακάτικο δρομολόγιο και απολαύσαμε το φαράγγι εν κινήσει καθ’ οδό για το Διακοπτό . Όσες φορές και να διασχίσεις αυτό το φαράγγι, πάντα τα επιφωνήματα περισσεύουν. Από εκεί πήραμε το δρόμο της επιστροφής, με την απαραίτητη στάση στο Ενετικό λιμάνι της Ναυπάκτου με τη δροσιά να μας ακολουθεί κατηφορίζοντας τους πρόποδες Καλλίδρομου και Οίτης για να επιστρέψουμε στην πόλη μας. Πρεσβευτές του τόπου μας, προσπαθούμε όπου πάμε, όπου περπατάμε να αφήνουμε το στίγμα μας, να αποκομίζουμε εμπειρίες για να βοηθάμε στην βιώσιμη ανάπτυξη του τόπο μας.

Ευχαριστούμε τους συνοδοιπόρους μας και υποσχόμαστε πολλές και ενδιαφέρουσες εξορμήσεις.

ΟΜΙΛΟΣ ΦΙΛΩΝ ΔΑΣΟΥΣ ΛΑΜΙΑΣ (ΟΜ.ΦΙ.ΔΑΣ)