ΗΠΑ, Αυστραλία και Ηνωμένο Βασίλειο ανακοίνωσαν την Τετάρτη μια γιγάντια εταιρική σχέση ασφάλειας στη ζώνη του Ινδικού-Ειρηνικού, που ονομάστηκε AUKUS με προφανή στόχο να ελέγξουν την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στην περιοχή του Ειρηνικού.
Σαν πρώτη ενέργεια περιλαμβάνει την παράδοση πυρηνικών υποβρυχίων στην Αυστραλια. Σαν άμεση συνέπεια αυτής της θεαματικής ανακοίνωσης η Αυστραλία ακύρωσε ένα γιγαντιαίο συμβόλαιο με τη Γαλλία για την παράδοση συμβατικών υποβρυχίων, προκαλώντας την οργή του Παρισιού, το οποίο κατήγγειλε «μια πισώπλατη μαχαιριά».
Εντυπωσιάζει η απουσία από την ψυχροπολεμική συσπείρωση των ΗΠΑ-Βρετανίας-Αυστραλίας” της Ευρωπαϊκής ΄Ένωσης που αντιμετώπισε με αμηχανία το γεγονός.
Η νεοσύστατη αυτή σύμπραξη υπερδυνάμεων, που αναμένεται να διαφοροποιήσει τον γεωστρατηγικό χάρτη και τους συσχετισμούς δυνάμεων σε διεθνές επίπεδο, φέρει την ονομασία AUKUS, από τα αρχικά των τριών χωρών (Australia, UK, USA).
Κοινή ανακοίνωση Μπάιντεν, Τζόνσον και Μόρισον
Όπως έγινε γνωστό, μέσα από την κοινή ανακοίνωση Μπάιντεν, Τζόνσον και Μόρισον, οι τρεις υπερδυνάμεις θα συνεργαστούν στους κομβικούς τομείς, όπως η τεχνολογία, ο κυβερνοχώρος, τα υποβρύχια συστήματα, κλπ., ανταλλάσσοντας την τεχνογνωσία τους, με στόχο να αντιμετωπιστούν οι «ταχέως αναπτυσσόμενες απειλές», ώστε να «χτιστεί ένα ειρηνικό μέλλον»
Μεταξύ άλλων, ο Τζο Μπάιντεν δεσμεύτηκε να βοηθήσει την Αυστραλία ώστε να αποκτήσει υποβρύχια με πυρηνική ενέργεια, τα οποία θα κατασκευαστούν στην Αδελαΐδα με την εποπτεία της νεοσύστατης AUKUS, χωρίς ωστόσο αυτά να χρησιμοποιηθούν ως πυρηνικά όπλα, όπως χαρακτηριστικά επισήμανε ο Αυστραλός πρωθυπουργός, Σκοτ Μόρισον.
«Η πρώτη σημαντική πρωτοβουλία αυτού του (νέου συμφώνου που φέρει την ονομασία) AUKUS, θα είναι η παράδοση ενός στόλου πυρηνοκίνητων υποβρυχίων στην Αυστραλία», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας Σκοτ Μόρισον στην τηλεδιάσκεψη με τον πρωθυπουργό Βρετανό Μπόρις Τζόνσον και τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, ο οποίος διοργάνωσε την τηλεδιάσκεψη αυτή.
Γαλλία: «Πισώπλατη μαχαιριά»
Ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας Σκοτ Μόρισον επιβεβαίωσε σήμερα την ακύρωση της γιγαντιαίας σύμβασης που σύναψε η χώρα του το 2016 με τη Γαλλία για την προμήθεια συμβατικών υποβρυχίων, προτιμώντας την κατασκευή πυρηνικών υποβρυχίων με αμερικανική και βρετανική τεχνολογία. «Η απόφαση που λάβαμε να μην συνεχίσουμε με τα υποβρύχια κατηγορίας Attack και να το ακολουθήσουμε άλλο δρόμο δεν είναι αλλαγή νοοτροπίας, είναι αλλαγή ανάγκης», δήλωσε ο Μόρισον, ο οποίος ανακοίνωσε επίσης την αγορά αμερικανικών πυραύλων Tomahawk.
Η απόφαση των ΗΠΑ να παραμερίσουν τη Γαλλία από μια συμφωνία που είχε συνάψει με την Αυστραλία για την προμήθεια υποβρυχίων δείχνει μια έλλειψη συνοχής σε μια στιγμή που οι δύο σύμμαχοι αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, ανακοίνωσε χθες το Παρίσι.
Οι Γάλλοι υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας ανέφεραν επίσης σε ανακοίνωσή τους ότι η απόφαση της Αυστραλίας να αθετήσει τη σύμβαση είναι αντίθετη με το πνεύμα συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.
Η ανακοίνωση της συμφωνίας AUKUS, προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Γαλλίας καθώς η Αυστραλία είχε από το 2016 συνάψει τη συμφωνία ύψους 34,5 δισ. ευρώ με την Γαλλία, για την παραλαβή 12 συμβατικών υποβρυχίων. Η συμφωνία αυτή μάλιστα, έχει χαρακτηριστεί ως η «συμφωνία του αιώνα», καθώς το τελικό της ύψος αναμενόταν να ξεπεράσει κατά πολύ το αρχικό ποσό.
Σε κοινή τους ανακοίνωση, τα υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας της Γαλλίας κάνουν λόγο για «λυπηρή απόφαση», η οποία είναι “αντίθετη στο γράμμα και το πνεύμα της συνεργασίας μεταξύ Γαλλίας και Αυστραλίας”.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν το πρωί της Πέμπτης, μιλώντας στο δίκτυο franceinfo, χαρακτήρισε την συμφωνία «πισώπλατη μαχαιριά». «Είχαμε εγκαθιδρύσει μία σχέση εμπιστοσύνης με την Αυστραλία και η σχέση αυτή διερράγη», πρόσθεσε ο Λε Ντριάν.
Πεκίνο: Ψυχροπολεμική νοοτροπία υπονομεύει την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα
Η Κίνα κατήγγειλε σήμερα την «εξαιρετικά ανεύθυνη» πώληση πυρηνοκίνητων αμερικανικών υποβρυχίων στην Αυστραλία, στο πλαίσιο μιας νέας σύμπραξης στην οποία περιλαμβάνεται και το Ηνωμένο Βασίλειο.
«Η συνεργασία ανάμεσα στις ΗΠΑ, τη Βρετανία και την Αυστραλία στα πυρηνικά υποβρύχια υπονομεύει σοβαρά την περιφερειακή ειρήνη και την περιφερειακή σταθερότητα, εντείνει την κούρσα των εξοπλισμών και θέτει σε κίνδυνο τις διεθνείς προσπάθειες μη διάδοσης των πυρηνικών», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο εκπρόσωπος της κινεζικής διπλωματίας Ζάο Λιζιάν.
Ο ίδιος κατηγόρησε τις τρεις χώρες ότι επιδεικνύουν «ψυχροπολεμική νοοτροπία» και ότι χρησιμοποιούν το πυρηνικό όπλο για γεωπολιτικούς σκοπούς.
Ενώ οι σχέσεις του Πεκίνου με την Καμπέρα είναι τεταμένες εδώ και ενάμισι χρόνο, ο Ζάο θεώρησε πως η απόκτηση αμερικανικών υποβρυχίων αντιβαίνει στις δεσμεύσεις της Αυστραλίας όσον αφορά τη μη διάδοση των πυρηνικών.
Η Κίνα δεν κατονομάζεται στην κοινή ανακοίνωση των ηγετών της Αυστραλίας, των ΗΠΑ και της Βρετανίας, στην οποία γίνεται λόγος για την «ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιφέρεια του Ινδικού-Ειρηνικού ωκεανού». Όμως δεν υπάρχει αμφιβολία πως η νέα συμμαχία έχει κατ’ αρχάς στόχο την αντιμετώπιση την αυξανόμενη περιφερειακή επιρροή του Πεκίνου.
Άλλες αντιδράσεις
Από τη Διεθνή Εκστρατεία για την Κατάργηση των Πυρηνικών Όπλων (Ican), που σημειώνει ότι η AUKUS «κινείται σε λάθος κατεύθυνση τον λάθος χρόνο», σημειώνοντας ότι η Αυστραλία είναι πλέον ένα βήμα πριν από την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων.
Από την πλευρά της η Νέα Ζηλανδία, που έχει απαγορεύσει την παρουσία πλοίων κινούμενων με πυρηνική ενέργεια από στα χωρικά της ύδατα, ανακοίνωσε ότι «δεν θα υπάρξει εξαίρεση για την Αυστραλία», ένδειξη ότι δημιουργήθηκε ρήξη με τους συμμάχους της.
