Εισαγωγή
O ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ συγκροτήθηκε από όλες τις γενιές και τα ιστορικά ρεύματα του εργατικού και αριστερού κινήματος και φιλοδοξεί να αποτελέσει τη ‘ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟΜΗ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ’ στη χώρα μας. Αυτές οι διαφορετικές ιστορικές καταβολές του ΣΥΝ αντιπροσωπεύουν πολύτιμες εμπειρίες που οφείλει ο ίδιος να αξιοποιεί συνθετικά και δημιουργικά. Με άλλα λόγια, η ίδρυση του ΣΥΝ δεν αποσκοπεί στο απλό άθροισμα αυτών των καταβολών ούτε μόνο στην ενιαία έκφραση τους υπό ένα πολιτικό πρόγραμμα, αλλά στην υπέρβαση τους την κατάκτηση μιας νέας συνολικής αντίληψης, μιας ενιαίας στρατηγικής και προοπτικής που στοχεύει στο σοσιαλισμό με ελευθερία και δημοκρατία (Προγραμματικές Κατευθύνσεις- Προοίμιο, Ιούνιος 2003).
«Σ’ έναν κόσμο που αλλάζει, η Αριστερά πρέπει να αλλάξει»
Συμπληρώθηκαν είκοσι χρόνια από το ιδρυτικό συνέδριο του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ (26-28 Ιουνίου 1992). Στο διάστημα αυτό ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ έχει κατακτήσει μια διακριτή πολιτική ταυτότητα και έχει καταγραφεί σαν το κόμμα της σύγχρονης δημοκρατικής και ριζοσπαστικής Αριστεράς στην Ελλάδα που υπερβαίνει το ιστορικό σχίμα του κινήματος και δραστηριοποιείται πέρα από τη παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατία και τον γραφειοκρατικό «σοσιαλισμό».
Απέναντι στο διεφθαρμένο δικομματικό σύστημα εξουσίας που κυριάρχησε στη μεταπολιτευτική πολιτική ζωή της χώρας, ο ΣΥΝ αγωνίστηκε με συνέπεια «μέσα και έξω από τη Βουλή» για την αποτροπή της ιστορικής παρακμής της Ελλάδας προτείνοντας ένα εναλλακτικό σχέδιο εθνικής ανόρθωσης και προοδευτικού εκσυγχρονισμού με όρους κοινωνικούς και οικολογικούς. Προσανατολισμένος στην ευρωπαϊκή προοπτική της Ελλάδας, ο ΣΥΝ στα πλαίσια του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς αγωνίστηκε για να αποτραπεί η ευρωπαϊκή ενοποίηση με βάση τη λογική των δυνάμεων της αγοράς. Απέναντι στη νεοφιλελεύθερη οικοδόμηση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος από τους κυρίαρχους κύκλους της ΕΕ επέμενε να κρατά ζωντανό το όραμα για μια ενωμένη Ευρώπη των λαών με δημοκρατία, αλληλεγγύη, κοινωνική συνοχή, ειρήνη και ασφάλεια για όλους.
Παράλληλα υπερασπίστηκε τις κοινωνικές κατακτήσεις του ελληνικού λαού και αγωνίστηκε με συνέπεια δίπλα και μέσα στα κοινωνικά κινήματα ενάντια στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, την καπιταλιστική βαρβαρότητα και σε κάθε μορφή ρατσισμού και φασισμού. Σημαντική ώθηση στη γείωση του με τους αγώνες των εργαζομένων και τα κοινωνικά κινήματα όπως το αντιπολεμικό κίνημα, το Ελληνικό Κοινωνικό Φόρουμ και τα νέα κινήματα αλληλεγγύης έδωσε η λεγόμενη «αριστερή στροφή» του κόμματος.
Από την ίδρυση του ο ΣΥΝ αγωνίστηκε με συνέπεια για την πολιτική ενότητα της Αριστεράς. Παρά τις αρχικές δυσκολίες και τις αρνήσεις που συνάντησε η επίμονη προσπάθεια του βρήκε έκφραση στο ενωτικό εγχείρημα του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Η δημιουργία του ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε μια σημαντική κατάκτηση του αριστερού κινήματος που απελευθέρωσε μια κοινωνική δυναμική και έδωσε δυνατότητα για αποτελεσματικότερη παρέμβαση της σύγχρονης ριζοσπαστικής Αριστεράς στις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα μας.
Η πορεία του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ όλα σε αυτά τα χρόνια δεν ήταν εύκολη και ευθύγραμμη. Αντίθετα ήταν ανηφορική με προβλήματα, απότομες στροφές, διχογνωμίες προσανατολισμού, προσωπικές πολιτικές και τραυματικές αποχωρήσεις στελεχών. Πέρα από τις δικές του αδυναμίες, ο ΣΥΝ έπρεπε καθημερινά να είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει τις επιθέσεις του πολιτικού και οικονομικού κατεστημένου, τη διαστρέβλωση των θέσεων του, την κατασυκοφάντηση των αγώνων του από τα διαπλεκόμενα ΜΜΕ αλλά και να αντισταθεί στις προσπάθειες ενσωμάτωσης του στο σύστημα. Και στη γωνία περίμενε πάντα απειλητικό ένα καλπονοθευτικό εκλογικό σύστημα για να μας περιθωριοποιήσει πολιτικά, είχαμε να αντιμετωπίσουμε την περιχαράκωση και εχθρότητα του ΚΚΕ που εμπόδιζε τη κοινή δράση της Αριστεράς αλλά και τις σειρήνες της ΠΑΣΟΚικής εξουσίας έτοιμες να μας καταπιούν. Όμως παρά τις δυσκολίες, τους πειρασμούς και τις φουρτούνες, ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ άντεξε και προχώρησε μπροστά. Αυτό το οφείλει τόσο στη συνεπή πολιτική και αγωνιστική του στάση όσο και στην ανιδιοτελή προσφορά του κόσμου του ΣΥΝ, των χιλιάδων μελών και φίλων του που πίστεψαν και αγωνίστηκαν για τις ιδέες και τις αξίες της Αριστεράς σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
Σήμερα μέσα σε συνθήκες γενικευμένης καπιταλιστικής κρίσης η οποία στη χώρα μας έχει πάρει δραματικές διαστάσεις ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ και ο ΣΥΡΙΖΑ μπορούν να εγγυηθούν μια διαφορετική πορεία της χώρας και έξοδο από την κρίση με εθνική αξιοπρέπεια προς όφελος της κοινωνίας. Ο ελληνικός λαός στις εκλογές της 17ης Ιουνίου εμπιστεύτηκε το ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ και τον ανέδειξε στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, πολλαπλασιάζοντας τα ποσοστά του και στέλνοντας στην Ελληνική Βουλή 71 βουκευτλες της Αριστεράς. Με το αποτέλεσμα των εκλογών παρόλο που δεν έγεινε δυνατή η κυβέρνηση της Αριστεράς, ο ελληνικός λαος έστειλε ένα ηχηρό μήνυμα αντίστασης και εθνικής αξιοπρέπειας σε Ελλάδα και Ευρώπη. Για το ΣΥΝ και τον ΣΥΡΙΖΑ το στοίχημα της επόμενης ημέρας είναι να φανούν αντάξιοι της εμπιστοσύνης του ελληνικού λαού, που δοκιμάζεται σκληρά από την φτώχεια, την ανεργία, την ανασφάλεια και δέχεται ολομέτωπη επίθεση στα εργασιακά και δημοκρατικά του δικαιώματα. Για μια ακόμα φορά η σύγχρονη ριζοσπαστική Αριστερά στη χώρα μας βρίσκεται μπροστά σε μια αποφασιστική καμπή και καλείται να πάρει πρωτοβουλίες σε πολιτικό και οργανωτικό επίπεδο ώστε να ανοιχτεί στην κοινωνία που την εμπιστεύτηκε και να ανοίξει καινούργιους δρόμους.
Σε τέτοιες κρίσιμες φάσεις πιστεύω ότι είναι πολύτιμη η γνώση και κριτική αποτίμηση της ιστορίας της δικής μας Αριστεράς. Με τις μεγάλες της στιγμές αλλά και τα λάθη και τις αδυναμίες της. Αξίζει να γνωρίζουμε αλλά και να τιμούμε την προσφορά όλων αυτών που πιάνοντας την άκρη της κόκκινης κλωστής που συνδέει το παρελθόν και τις αγωνιστικές παραδόσεις της Αριστεράς με ένα καλύτερο και δικαιότερο αύριο, προχώρησαν μπροστά. Όλοι αυτοί οι σύντροφοι και οι συντρόφισσες της γενιάς της Αντίστασης, των Λαμπράκηδων, της γενιάς του Πολυτεχνείου και οι νεώτεροι της μεταπολίτευσης που συναντήθηκαν στις γραμμές του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ δίνοντας κάτι από την ψυχή και το χρόνο τους στην κοινή προσπάθεια αξίζουν την προσοχή και την εκτίμηση μας. Ιδιαίτερη τιμή πιστεύω αξίζει σε όσους και όσες δούλεψαν αθόρυβα και με ανιδιοτέλεια πέρα από τα φώτα της κεντρικής πολιτικής σκηνής, πλαισιώνοντας τις τοπικές οργανώσεις του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ σε όλη την Ελλάδα.
Μια τέτοια συλλογική προσπάθεια, αυτή της εικοσάχρονης παρουσίας και δράσης του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ στη Φθιώτιδα επιχειρεί να καταγράψει η παρούσα μελέτη βασισμένη σε προσωπικές μνήμες αλλά και αρχειακό υλικό. Οι σύντροφοι και οι συντρόφισσες που όλα αυτά τα χρόνια συγκρότησαν και στήριξαν με την καθημερινή τους προσφορά την τοπική οργάνωση του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ δεν διεκδικούν βέβαια δάφνες από τον ιστορικό του μέλλοντος. Κάποιοι παρέμειναν σταθεροί στις θέσεις τους και συνεχίζουν το ταξίδι, άλλοι κουράστηκαν ή διαφώνησαν και μας εγκατέλειψαν στη μέση του δρόμου. Μερικοί δυστυχώς δεν βρίσκονται σήμερα στη ζωή και άλλοι από τη νεώτερη γενιά ενίσχυσαν την οργάνωση μας. Πιστεύω ότι πέρα από τις επιμέρους προσωπικές αδυναμίες, τη μεγαλύτερη ή τη μικρότερη συνεισφορά του καθενός και της καθεμιάς, αξίζει να θυμόμαστε και να τιμούμε όλους αυτούς που σε δύσκολους και άνυδρους καιρούς διατήρησαν ζωντανή την ελπίδα για το μέλλον.
Η πορεία προς το ιδρυτικό Συνέδριο του ΣΥΝ (26-28 Ιουνίου 2012)
Συναντηθήκαμε, πριν από τρία χρόνια, στο ενιαίο σχήμα του πολυκομματικού τότε Συνασπισμού, μέσα στη δίνη διεθνών γεγονότων που άλλαξαν τη δομή του κόσμου αλλά και πολλά άλλα στη χώρα μας και στην Αριστερά της πατρίδας μας: Η κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού», το πραξικόπημα της Μόσχας και το τέλος της ΕΣΣΔ, η κυβερνητική αποτυχία του ΠΑΣΟΚ, τα μεγάλα αδιέξοδα και η παραγωγική και κοινωνική αποδιάρθρωση που προκαλεί, καθημερινά, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, η άρνηση μας να υποταχθούμε σε μια συνολική οπισθοδρόμηση, που ζητούσαν εκείνες οι δυνάμεις από το ΚΚΕ που αποχώρησαν από τον ΣΥΝ: Όλα αυτά αποτελούν κοινές εμπειρίες πάνω στις οποίες σφυρηλατούμε – πέρα και πάνω από επιμέρους διαφορές απόψεων και προέλευσης – τους όρους της σημερινής ενοποίησης.
(Από την Πολιτική Διακήρυξη στο ιδρυτικό συνέδριο ΣΥΝ)
«Μπροστά και Αριστερά!»
Η ίδρυση του ενιαίου ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ έγινε σε μια περίοδο κατά την οποία στη διεθνή σκηνή σημειώνονται ιστορικές αλλαγές που θα αλλάξουν την όψη του κόσμου και θα επηρεάσουν βαθιά την εξέλιξη της αριστερής σκέψης. Η κατάρρευση της ΕΣΣΔ και των πρώην σοσιαλιστικών χωρών θα αναγορεύσει τις ΗΠΑ σε μοναδική υπερδύναμη στα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης που θα θελήσει να επιβάλει με την στρατιωτική ισχύ την ηγεμονία της. Οι βομβαρδισμοί του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία, ο προληπτικός πόλεμος ενάντια στο Ιράκ με πρόσχημα την τρομοκρατία και η επέμβαση του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν καταπατώντας κάθε έννοια του διεθνούς δικαίου, είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα ηγεμονικής υπεροψίας. Στο ιδεολογικό επίπεδο, η διάλυση των χωρών του υπαρκτού σοσιαλισμού θα κλονίσει τις βεβαιότητες του κόσμου της Αριστεράς και θα φέρει με δραματικό τρόπο στην επιφάνεια τις αδυναμίες και τα αδιέξοδα του γραφειοκρατικού σοβιετικού μοντέλου. Η θέση της ανανεωτικής κομμουνιστικής σκέψης ότι «χωρίς δημοκρατία δεν υπάρχει δρόμος για το σοσιαλισμό, ούτε σοσιαλισμός», βρίσκει με δραματικό τρόπο την επιβεβαίωση της.
Μέσα στη γενικότερη σύγχυση οι αντιδραστικοί κύκλοι αντεπιτίθενται και οι θεωρητικοί του καπιταλιστικού συστήματος διακηρύσσουν το «τέλος της ιστορίας και της πάλης των τάξεων». Οι απόψεις του νεοφιλελευθέρου μοντέλου ανάπτυξης και της «ελεύθερης» αγοράς προπαγανδίζονται σαν μονόδρομος. Το εργατικό κίνημα είναι σε υποχώρηση και οι δυνάμεις του κεφαλαίου βάζουν στο στόχαστρο κοινωνικές κατακτήσεις ετών. Στις 10 Δεκεμβρίου 1991 υπογράφεται η συνθήκη του Μάαστριχτ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξελίσσεται σε ένωση του χρηματιστηριακού κεφαλαίου μακριά από τις διακηρύξεις και τις προσδοκίες των λαών για πολιτική και οικονομική ένωση με δημοκρατία και αλληλεγγύη, για μια Ευρώπη αντίρροπη δύναμη στην ηγεμονία των ΗΠΑ.
Στην Ελλάδα μετά από τη μακρόχρονη διακυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ στην πολιτική ζωή κυριαρχεί η σκανδαλολογία και η πολιτική σήψη. Τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα είναι οξυμένα, υπάρχει απογοήτευση και πολιτική ρευστότητα. Η αριστερά διασπασμένη προχωρά σε παράλληλους δρόμους, γεγονός που έχει επιπτώσεις στην δυναμική ανάπτυξης του κινήματος και αντικειμενικά βοηθά στην εδραίωση της λαϊκιστικής και πελατειακής Πασοκικής διακυβέρνησης. Η δημιουργία του ενιαίου ΣΥΝ το 1989 μέσα σε ένα κλίμα γενικευμένης πολιτικής αστάθειας και οικονομικής κρίσης θα δώσει ελπίδες για ενότητα του αριστερού κινήματος, ανανέωσης της κομμουνιστικής σκέψης και ουσιαστικής παρέμβασης της Αριστεράς στις πολιτικές εξελίξεις. Στις εκλογές του 1989 ο ΣΥΝ αναδεικνύεται στον ρυθμιστικό αριστερό πόλο, το κόμμα «πολιτικής ευθύνης» που εγγυάται την κάθαρση με την παραπομπή των ενόχων, τη δημοκρατία και την υπεράσπιση των κατακτήσεων του λαϊκού κινήματος.
Η κυβέρνηση Τζανετάκη –συγκυβέρνηση της Νέας Δημοκρτατίας και του Συνασπισμού- με στόχο να μην παραγραφούν τα σκάνδαλα που γίνεται όμως χωρίς την ψήφιση της απλής αναλογικής, παρά τα όποια θετικά μέτρα που πήρε δεν μπόρεσε να δημιουργήσει όρους ανάπτυξης του αριστερού κινήματος στη χώρα μας Αντίθετα οι πολιτικές επιλογές και συμμαχίες του κόμματος δημιούργησαν προβληματισμό και δυσαρέσκεια στη βάση του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ. Η οικουμενική κυβέρνηση Ζολώτα που διαδέχτηκε την κυβέρνηση Τζανετακη προκηρύσσει νέες εκλογές στις 8 Απριλίου του 1990. Στις εκλογές αυτές που διεξάγονται σε ιδιαίτερα πολωτικό κλίμα η Ν. Δ είναι πρώτη δύναμη αλλά χωρίς αυτοδυναμία (150 έδρες). Με την προσχώρηση όμως του Θ. Κατσίκη βουλευτή που εκλέχτηκε με τη ΔΗΑΝΑ σχηματίζεται κυβέρνηση της δεξιάς με Πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και οριακή πλειοψηφία.
Από την αρχή η κυβέρνηση Μητσοτάκη έδειξε τις διαθέσεις της με πρωτοφανή επίθεση στις λαϊκές κατακτήσεις. Τα μέτρα της περιλαμβάνουν γενικευμένες ιδιωτικοποιήσεις, νομοσχέδιο για την αποκρατικοποίηση του ΟΤΕ και άλλων δημόσιων επιχειρήσεων, σκληρό ‘σταθεροποιητικό’ πρόγραμμα λιτότητας, επώδυνες αλλαγές στο ασφαλιστικό, προσπάθεια αυταρχικών μεταρρυθμίσεων στην παιδεία, ψήφιση τρομονόμου, παροχή διευκολύνσεων στις ΗΠΑ για επίθεση στο Ιράκ (1991) μέχρι την απόσυρση των ευεργετικών διατάξεων που είχαν δοθεί στους αντιστασιακούς με την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης! Η αυταρχική και νεοφιλελεύθερη διακυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας σύντομα έρχεται αντιμέτωπη με ένα ισχυρό συνδικαλιστικό κίνημα και μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις. Παράλληλα οι προσπάθειες για αυταρχικές αλλαγές στη δημόσια εκπαίδευση έχει σαν αποτέλεσμα να αναπτυχθεί ένα δυναμικό πανεκπαιδευτικό κίνημα. Μετά την άνανδρη δολοφονία του καθηγητή Τεμπονέρα στην Πάτρα από τραμπούκους της ΔΑΠ η αναταραχή στην παιδεία κορυφώνεται με πορείες και καταλήψεις και αναγκάζει την κυβέρνηση σε αναδίπλωση.
Στις εκλογές του 1990 ο ενιαίος ΣΥΝ βλέπει μια μικρή συρρίκνωση της δύναμης του (10,28% των ψήφων (19 έδρες), εξακολουθεί όμως να παίρνει σημαντικές πολιτικές πρωτοβουλίες. Το διάστημα αυτό ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ συνεχίζει να προτείνει εναλλακτικές λύσεις για θεσμικές μεταρρυθμίσεις και διαφάνεια στο δημόσιο βίο και να δίνει το παρόν σε όλα τα κοινωνικά μέτωπα. Με την πολιτική του παρέμβαση και την κινηματική του δράση καταγράφεται σαν η ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ των ενωτικών μετώπων, των διεξόδων και των προγραμματικών προτάσεων με προοπτική.
Στο εσωτερικό του ενιαίου ΣΥΝ συνεχίζεται ο διάλογος και η προσπάθεια οργανωτικής συγκρότησης του συμμαχικού σχήματος που να ανταποκρίνεται στις νέες συνθήκες. Βαδίζοντας προς την πρώτη Πανελλαδική Συνέλευση τρία ζητήματα απασχόλησαν τις συνδιασκέψεις του ενιαίου ΣΥΝ. Πρώτον, η Οργανωτική συγκρότηση με τη θεσμοθέτηση μέλους και πολιτικές κινήσεις βάσης. Δεύτερον, θεωρητικά ζητήματα γύρω από τις εξελίξεις στη Σοβιετική Ένωση-Περεστρόικα και τις Ανατολικές χώρες και τρίτον η πολιτική προοπτική του ΣΥΝ σε κυβερνήσεις συνεργασίας και οι δυνατότητες μετεξέλιξης του ΣΥΝ σε ενιαίο κόμμα. Πέρα όμως από τους προβληματισμούς και τις ζυμώσεις μεταξύ των μελών και των στελεχών του ΣΥΝ καθοριστική σημασία για την παραπέρα πορεία του ενωτικού εγχειρήματος του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΠΟΥ θα έχει το 13ο Συνέδριο του ΚΚΕ (27/2/1991). Στο συνέδριο αυτό οι δυνάμεις της ανανέωσης αναμετρώνται με την παλαιοκομματική αντίληψη και τους κομματικούς μηχανισμούς και χάνουν τη μάχη. Νέα Γενική Γραμματέας του ΚΚΕ εκλέγεται η Αλέκα Παπαρήγα. Στις 28 Ιουνίου 1991 το ΚΚΕ αποχωρεί από το ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ, αντιδρώντας φοβικά στις προσπάθειες επανίδρυσης του χώρου με απώλεια όμως μεγάλου αριθμού στελεχών και μελών του, μεταξύ των οποίων 39 μέλη της ΚΕ του και 5 βουλευτές που επέλεξαν να παραμείνουν στον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ. Μπροστά σ’ αυτές τις εξελίξεις, στις αρχές του 1992 η Πρόεδρος του ΣΥΝ Μαρία Δαμανάκη απευθύνει επιστολή προς τα μέλη του κόμματος με την οποία καλεί σε δημοψήφισμα με την πρόταση για μετεξέλιξη του ΣΥΝ σε ενιαίο κόμμα.
Την περίοδο αυτή της κυβλερνησης Μητσοτάκη στην ελληνική πολιτική σκηνή έχουμε σημαντικές εξελίξεις. Επάνοδος του Κων/νου Καραμανλή στην Προεδρία της ελληνικής Δημοκρατίας, αθώωση του Ανδρέα Παπανδρέου από το ειδικό Δικαστήριο για το σκάνδαλο Κοσκωτά με καταδίκη του Δ. Τσοβόλα και Γ. Πέτσου και την υπογραφή της συνθήκης του Μάαστριχτ. Ο ΣΥΝ εκτιμά σαν «συμβιβασμό» τις αποφάσεις που πάρθηκαν στο Μάαστριχτ για την πολιτική και νομισματική ενοποίηση της κοινότητας. Όπως τονίζεται σε απόφαση της ΚΠΕ «προωθήθηκε η οικονομική και Νομισματική Ένωση, όμως ο πολιτικός και κοινωνικός χαρακτήρας της ΕΕ, η θέση των λαών της Ευρώπης σ’ αυτήν θα εξαρτηθούν από τον τρόπο που οι αποφάσεις του Μάαστριχτ θα μεταφραστούν στο αμέσως επόμενο διάστημα σε συγκεκριμένες λύσεις και θα είναι το αντικείμενο σκληρών διαπραγματεύσεων, το πεδίο μεγάλων κοινωνικών και πολίτικων αναμετρήσεων για όλη τη δεκαετία που διανύουμε. Συνεπώς, οι πανηγυρισμοί και οι άκριτες απορρίψεις για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης δεν είναι μόνο αποπροσανατολιστικοί. Μπορούν να αποβούν και επιζήμιοι και να δυσχεράνουν την διαπραγματευτική θέση της χώρας (Απόφαση ΚΠΕ ΣΥΝ 21-22.12.91).
Ένα άλλο σημαντικό θέμα που απασχόλησε την ελληνική πολιτική ζωή το διάστημα αυτό είναι το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων με την οργάνωση μεγάλων συλλαλητηρίων σε όλη τη χώρα. Στις 18 Φεβρουαρίου 1992 γίνεται σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών υπό την Προεδρία της Δημοκρατίας για το θέμα ονομασίας της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας στην οποία συμμετέχουν όλα τα κόμματα πλην ΚΚΕ -μεταξύ των οποίων και η Πρόεδρος του ΣΥΝ Μαρία Δαμανάκη. Ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ την περίοδο αυτή των μεγάλων συλλαλητηρίων για το «Μακεδονικό» παρά τις επί μέρους επιφυλάξεις του, εναρμονίζεται με το εθνικό συναίσθημα, καλεί τα μέλη του σε συμμετοχή στα συλλαλητήρια και υποστηρίζει υοστηρλιζει την ανλαγκη εθνικής συννενόησης και την δημιουργία συμβουλίου Εθνικής Πολιτικής. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση της Προέδρου του ΣΥΝ Μαρίας Δαμανάκη για το συλλαλητήριο στη Θεσσαλονίκη: «Η συμμετοχή στη μεγάλη αυτή λαϊκή εκδήλωση έδειξε την ωριμότητα των Ελλήνων πολιτών. Την απόφαση τους να υπερασπισθούν τα εθνικά συμφέροντα, την ειρήνη, την σταθερότητα, τη συνεργασία στα Βαλκάνια, ξεπερνώντας τις υπαρκτές κομματικές διαφορές.
Η συγκρότηση του ΣΥΝ Φθιώτιδας- Η πρώτη Νομ. Επιτροπή ΣΥΝ
Ο ΣΥΝ Φθιώτιδας που συγκροτήθηκε το 1989 έχει αποκτήσει μαζικότητα και δυναμική και η πολιτική του παρουσία στην τοπική ζωή είναι έντονη. Στις εκλογικές αναμετρήσεις του 1989-90 ο ΣΥΝ Φθιώτιδας εκλέγει βουλευτή της Αριστεράς τον Αθανάσιο Παφίλη, στέλεχος του ΚΚΕ. Είναι η πρώτη φορά μετά τις εκλογές του 1958 όταν είχε εκλεγεί με την ΕΔΑ η Βασιλική Θανασέκου, που η Αριστερά στη Φθιώτιδα στέλνει βουλευτή στη βουλή. Μετά την αποχώρηση του ΚΚΕ από τον ενιαίο ΣΥΝ (28 Ιουνίου 1991) ένας σημαντικός αριθμός στελεχών και μελών του παραμένουν και δραστηριοποιούνται στο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ. Οι προερχόμενοι από το ΚΚΕ σύντροφοι από κοινού με μέλη της ΕΑΡ, της ΕΔΑ, ανένταχτους αριστερούς και αποχωρήσαντα μέλη του ΠΑΣΟΚ δημιουργούν τις πρώτες οργανώσεις βάσης του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ στο Νομό Φθιώτιδας.
Σε συνέχεια της επιστολής Δαμανάκη για μετεξέλιξη του ΣΥΝ σε ενιαίο κόμμα, η ΝΕ ΣΥΝ Φθιώτιδας απευθύνει κάλεσμα προς τα μέλη του κόμματος στη περιοχή (8-1-92) με την καλεί την ηγεσία του κόμματος «να προχωρήσει δημοκρατικά προς το συνέδριο ενοποίησης» επισημαίνοντας ότι ο πολυκομματικός χαρακτήρας του ΣΥΝ πρέπει να αποτελέσει κληρονομιά του παρελθόντος. Επιπλέον, καλεί τα μέλη του ΣΥΝ στην Φθιώτιδα σε «μαζική συμμετοχή στο δημοψήφισμα» το οποίο όπως τονίζεται «δεν αποτελεί μια τυπική εκδήλωση αλλά μια διαδικασία η οποία συμβάλλει στην αναβάθμιση του ρόλου των μελών και θ’ ανοίξει το δρόμο για την αναζήτηση της φυσιογνωμίας, του προγράμματος, της στρατηγικής και των άρχων λειτουργίας της δημοκρατικής, σύγχρονης, μαχόμενης Αριστεράς».
Στο σύντομο χρονικό διάστημα μέχρι το δημοψήφισμα πραγματοποιούνται συζητήσεις, εγγραφές νέων μελών και συνελεύσεις των πολιτικών κινήσεων βάσης σε όλο το Νομό με μεγάλη συμμετοχή. Τέλος, στις 19-20 Ιανουαρίου διενεργείται δημοψήφισμα για να αποφανθούν τα ίδια τα μέλη για την παραπέρα πορεία του ΣΥΝ. Τα ερωτήματα στα οποία τα μέλη του ΣΥΝ καλούνταν να απαντήσουν είναι αν συμφωνούν για μετεξέλιξη σε ένα ενιαίο κόμμα, και πότε θα ολοκληρωθούν οι διαδικασίες. Τα αποτελέσματα του Δημοψηφίσματος στη Φθιώτιδα επιβεβαίωσαν την απόφαση των μελών σε ποσοστό 97,5% να προχωρήσουν γρήγορα οι διαδικασίες για γρήγορη μετεξέλιξη ΣΥΝ σε ενιαίο κόμμα. Αναλυτικότερα: Μέλη: 464, Ψήφισαν: 402 ΝΑΙ : 392 ποσοστό 97,5% ΟΧΙ: 2, ΛΕΥΚΟ 2 , ΑΠΟΧΕΣ 2. Οι διαδικασίες μετεξέλιξης: το Α εξάμηνο 92: 280 ποσοστό 69,6%, το β εξάμηνο 81 ποσοστό 20,1%. Σύνολο 91,9%. Το 93, 12 μέλη.
Στη συνέλευση έγινε εκλογή και της πρώτης ΝΕ ΣΥΝ Φθιώτιδας στην οποία απαρτίζεται από 25 μέλη.
Η ΝΕ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ ΣΥΝ (19-20 Ιανουαρίου 1992)
Αντωνίου Σπύρος, Αποστολόπουλος Βασίλης , Βασιλείου Κώστας, Βούρβαχης Ηλίας, Γιώτας Κ, Γκιώνης Νίκος, Ζούμπος Κώστας, Ζώμας Βασίλης, Καραναστάσης Θανάσης, Λαμπρούτσος Νίκος, Ματίκα Χρύσα, Μιχελής Θανάσης, Μωρίκης Νίκος, Νίκου Δημήτριος, Ντούσικος Κ. Παπαδόπουλος Ν. Παπαντωνίου ΄Εφη, Παππή Βάσω, Παρασκευουλάκος Γιάννης, Σακελλάρης Βαγγέλης, Σταμέλλος Στέφανος. Ταξιαρχόπουλος Ανδρέας, Τιμίου Θεόφιλος, Τσιακαρίδης Νίκος και Χριστοδούλου Γιάννης.
Η ΝΕ εξέλεξε 5μελή Γραμματεία με τους: Σακελλάρη Βαγγέλη, Αντωνίου Σπ-Ζώμα Β- Καραναστάση Θανάση και Παρασκευουλάκο Γιάννη. Γραμματέας ΝΕ ΣΥΝ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ: Σακελλάρης Βαγγέλης.
Το ίδιο καιρό από τις συνελεύσεις των οργανώσεων του ΣΥΝ εκλέγονται οι αντιπρόσωποι για το ιδρυτικό συνέδριο του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ.
Αντιπρόσωποι για το ιδρυτικό Συνέδριο ΣΥΝ: Αντωνίου Σπύρος, Αποστολόπουλος Βασ, Βούρβαχης Ηλίας, Γκιώνης Nίκος, Γιώτας Θέμης , Ζούμπος Κώστας, Ζώμας Βασίλης , Καραναστάσης Θανάσης, Λαμπρούτσος Νίκος, Λευκαδίτης Γιώργος, Ματίκα Χρύσα, Μιχελής Θανάσης, Μωρίκης Νίκος, Νίκου Δημήτριος, Ντομπρούδης Γιάννης, Παπαγιάννης Κώστας, Σακελλάρης Βαγγέλης, Σταμέλλος Στέφανος και Φύκας Ανδρέας.
Τα σημαντικότερα θέματα που απασχόλησαν την τοπική οργάνωση ΣΥΝ την περίοδο πριν και αμέσως μετά το συνέδριο είναι αντίστοιχα των θεμάτων που βρίσκονται στην επικαιρότητα στην κεντρική πολιτική σκηνή και των μεγάλων κοινωνικών αγώνων που αναπτύσσονται σε όλη τη χώρα. Ειδικότερα η τοπική οργάνωση του ΣΥΝ με ανακοινώσεις της εκφράζει τη συμπαράσταση της στις κινητοποιήσεις των εκπαιδευτικών, των εργαζομένων στο ωδείο και το Νοσοκομείο Λαμίας, των εργαζομένων στη Λαρκο και πρωτοστατεί στη διοργάνωση πανφθιωτικού συλλαλητηρίου από το Εργατικό Κέντρο Φθιώτιδας. Παράλληλα τα στελέχη της επεξεργάζονται θέσεις για την εκπαίδευση στο Νομό, την κοινωνική ασφάλιση, την ανάπτυξη της Περιφέρειας και τη βιωσιμότητα της μεταλλευτικής επιχείρησης της ΛΑΡΚΟ ( Σπ. Αντωνίου- Παν. Λαφαζάνης).
Προτεραιότητα στη δράση της οργάνωσης έχουν και τα θέματα που απασχολούν τους αντιστασιακούς. Το Νοέμβριο του 1991 ο ΣΥΝ παίρνει απόφαση να μην συμμετέχει στις εκδηλώσεις στο της Εθνικής Αντίστασης στο Γοργοπόταμο σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη στάση της κυβέρνησης Μητσοτάκη απέναντι στους Αντιστασιακούς και την εκστρατεία από στελέχη της κυβερνητικής παράταξης, (βουλευτής Φρανς Τσαγκάρης) ενάντια στην εγκατάσταση του ανδριάντα του Άρη στη Λαμία
Στα εθνικά θέματα υπάρχει επίσης εναρμόνιση της τοπικής οργάνωσης ΣΥΝ με την πολιτική του κόμματος για την ανάγκη ενός ελαχίστου πλαισίου εθνικής συνεννόησης μεταξύ των κομμάτων. Στα πλαίσια αυτά η ΝΕ ΣΥΝ Φθιώτιδας το Φεβρουάριο του 1992 διοργανώνει συζήτηση για τα κρίσιμα Εθνικά θέματα, την κρίση στα Βαλκάνια και την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας με ομιλητή τον Κώστα Ζέππο, πρέσβη επί τιμή στον ΟΗΕ στην οποία καλεί σε διάλογο τους εκπροσώπους όλων των κομμάτων, τις αρχές και τους τοπικούς φορείς του Νομού. Επιπρόσθετα με αφορμή το συλλαλητήριο για το Μακεδονικό στη Λαμία η ΝΕ ΣΥΝ αφού χαιρετίζει την πρωτοβουλία επισημαίνει: Οι λαϊκές εκδηλώσεις σαν την σημερινή επιβάλλεται να διακηρύσσουν τη σθεναρή μας στάση απέναντι σε κάθε παραχάραξη της εθνικής μας ταυτότητας και ιστορίας. Πρέπει να αποδεικνύουν την αποφασιστικότητα μας για υπεράσπιση των εθνικών μας συμφερόντων, της ειρήνης, της σταθερότητας και της συνεργασίας στα Βαλκάνια.
Τελειώνοντας το 1992, ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ στο Νομό Φθιώτιδας έχει συγκροτηθεί οργανωτικά και έχει να παρουσιάσει μια σημαντική πολιτική δράση. Η παραπέρα ανάπτυξη του κόμματος και η αποτελεσματική του παρέμβαση σε τοπικό επίπεδο είναι το στοίχημα του μέλλοντος. Το ταξίδι συνεχίζεται………
Χαρά Παρμενοπούλου
