Ο ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ ΜΕΤΑ: Ή πως το παρελθόν κατασκευάζεται και ανακατασκευάζεται για να εξυπηρετήσει παρόντες σκοπούς στα σύγχρονα έθνη

Η Ανατίναξη της σιδηροδρομικής γέφυρας στο Γοργοπόταμο στους πρόποδες της Οίτης την νύχτα της 25ης προς την 26η Νοεμβρίου 1942 έχει αναγνωριστεί σαν ένα κορυφαίο αντιστασιακό γεγονός κατά τη διάρκεια του Β Παγκόσμιου πολέμου.

Υλοποιήθηκε με επιτυχία από κοινού από δυνάμεις του ΕΛΑΣ (150 άνδρες υπό τον Άρη Βελουχιώτη που δρούσαν στην περιοχή της Ρούμελης, του ΕΔΕΣ (60 άνδρες υπό τον Ναπολέοντα Ζέρβα που είχαν έρθει με πορεία από την Ήπειρο) και μια 12μελή ομάδα σαμποτέρ μέλη της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής (ΒΣΑ) με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Έντυ Μάγερς και υπαρχηγό τον ταγματάρχη Κρις Γουντχάουζ.

Αμέσως μετά την επιχείρηση: Προσπάθεια μείωσης της συμβολής του ΕΛΑΣ

Η επιχείρηση δεν έγινε αμέσως ευρύτατα γνωστή, όπως θα περίμενε κανείς, ούτε διαφημίστηκε για τη μεγάλη πολιτική και στρατιωτική σημασία της. Κατ’ αρχάς, ο Ελληνικός αστικός τύπος της εποχής επιχείρησε να μειώσει μέχρι εκμηδενισμού τη συμμετοχή του ΕΛΑΣ στην επιχείρηση του Γοργοπόταμου. Χαμηλοί τόνοι τηρήθηκαν στην αρχή και από τον Εαμικό Αντιστασιακό τύπο (Φαράκος,1997:41-42).
Το ίδιο και η αγγλική πλευρά που προσπάθησε να μειώσει τη συμβολή του ΕΛΑΣ στην επιχείρηση και να παρουσιάσει συρρικνωμένη ακόμα και την ποσοτική συμμετοχή του. Μερικές μέρες αργότερα το BBC κάνει ένα διθυραμβικό απολογισμό του σαμποτάζ στο Γοργοπόταμο. Η εκπομπή του Λονδίνου μίλησε μόνο για το στρατηγό Ζέρβα και για ‘ομάδες ελλήνων ανταρτών’. Ούτε λέξη για τον ΕΛΑΣ και τον αρχηγό του, Άρη Βελουχιώτη. Οι Άγγλοι έχουν διαλέξει (Eudes,1970:39).

Για την στάση των Άγγλων ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ Νικηφόρος (Δημήτρης Δημητρίου) που συμμετείχε στην επιχείρηση γράφει χαρακτηριστικά: Από τη στιγμή που γυρίσαμε στο Μαυρολιθάρι, μαζευόμασταν αδημονώντας αντάρτες και κόσμος γύρω στο μοναδικό ραδιόφωνο του χωριού ν ακούσουμε αν θα πούνε τίποτα για την επιχείρηση. Και, να, αυτό το βράδυ, ύστερα από το σήμα με τα κουδουνάκια, η εκπομπή άρχισε αμέσως με το Γοργοπόταμο. Μας κυρίεψε αδημονία και ευτυχισμένη έξαψη. Αιφνιδιαστήκαμε όμως την ίδια στιγμή. «Δυνάμεις ελλήνων ανταρτών, υπό τον στρατηγόν Ζέρβαν..» Κι έτσι συνέχεια. Παντού, σε όλα ο Ζέρβας. Γι αυτόν όλοι οι ύμνοι. Γι αυτόν και παράσημο. Για μας, για τον Άρη, ούτε λέξη. Μας καβαλίκεψε τότε ο διάβολος. Πολλοί άρχισαν να βρίζουν τους Άγγλους. Έτρεμα μέσα μου.. ότι αυτό ήταν μια ψυχρή υπολογισμένη βολή εναντίον μας. Γυρίζαμε ξυπόλητοι και γυμνοί στις λάσπες στα χιόνια και στο θάνατο κι αυτοί μέσα στα ζεστά τους γραφεία, άρχιζαν τη συνομωσία τους (Δημητρίου, Δ., 2010).
Οι εφημερίδες που έφτασαν από την Αθήνα δεν ανέφεραν λέξη για τον ΕΛΑΣ και τον Άρη αλλά δημοσίευαν στην πρώτη σελίδα την επικήρυξη του Ναπολέοντα Ζέρβα αντί 100 εκατομμυρίων δραχμών. Δεν χρειαζόταν να σου το πει κανένας. Ήταν φανερή και σκόπιμη η νέα ρεκλάμα του στρατηγού. Και μια νέα απόδειξη ότι βρισκόμασταν στο σωστό δρόμο εμείς για την Πατρίδα μας (Δημητρίου, 2010:35).

Ο Γ. Χουλιάρας –Περικλής δίνει μια παρόμοια περιγραφή για τη στάση των Άγγλων και του ελληνικού τύπου και συμπληρώνει: Έτσι με την επιτυχία του Γοργοπόταμου οι Εγγλέζοι πέτυχαν ταυτόχρονα και τον άλλο σκοπό που είχαν, να διαφημίσουν τον Ζέρβα, τον άνθρωπο που προόριζαν ν αναδείξουν και να επιβάλουν για αρχηγό του αντάρτικου στην Ελλάδα, να τον παρουσιάσουν σαν συνεργάτη τους για να τον κάνουν τελικά πειθήνιο όργανό τους (Χουλιάρας, 2006:3).

Ο Γοργοπόταμος τα μεταπολεμικά χρόνια

Μετά το τέλος του πολέμου η τύχη του Γοργοπόταμου διαμορφώθηκε μέσα από την περίπλοκη πολιτική συγκυρία της εποχής. Δεν ήταν μόνο οι συνθήκες διωγμού της εαμικής παράταξης που παρουσίαζαν σαν κατόρθωμα του ΕΔΕΣ και των Άγγλων το ένδοξο αντιστασιακό εγχείρημα. Από την άλλη πλευρά η ηγεσία του ΚΚΕ έδειχνε απροθυμία να ασχοληθεί με τον Γοργοπόταμο που συνδεόταν πρώτα με τον αντίπαλο Ζέρβα και τον επικηρυγμένο Άρη (Δημητρίου, 1965:208).
Ο Ζέρβας στα «Απομνημονεύματα του» που δημοσιεύτηκαν στην Ακρόπολις σε συνέχειες το 1949-50 αναφέρεται στην επιχείρηση μονόπλευρα και με πολλές ιστορικές ανακρίβειες υποστηρίζοντας πως ούτε λίγο ούτε πολύ εκβίασε τον Άρη κι έτσι συμμετείχε ο ΕΛΑΣ στην επιχείρηση.
Το 1953 ο Νικηφόρος που μόλις είχε απολυθεί από τις φυλακές εξέδωσε ένα βιβλίο για το ιστορικό σαμποτάζ με τίτλο «Αντάρτης στα βουνά της Ρούμελης (Χρονικό 1940-44)». Το χρονικό του Γοργοπόταμου». Το βιβλίο προκάλεσε αίσθηση και προξένησε αντιδράσεις που έφτασαν μέχρι τη δικαστική δίωξη του συγγραφέα γιατί έδωσε μια διαφορετική εκδοχή των γεγονότων, τονίζοντας το πρωταγωνιστικό ρόλο του Άρη Βελουχιώτη και του ΕΛΑΣ για την επιτυχία της επιχείρησης. «Μια ιστορική εκδοχή διαφορετική αυτή που είχε διαμορφωθεί μέχρι τότε αφ’ ενός κάτω από τη μονόπλευρη ενημέρωση από την πλευρά του ΕΔΕΣ και αφετέρου κάτω από την τάση της ηγεσίας του ΚΚΕ να μην γίνεται λόγος για τον Άρη» (Δημητρίου,1965: 214). Μετά το πρώτο του βιβλίο- μαρτυρία ο Νικηφόρος κυκλοφόρησε ένα σύντομο κείμενο με τίτλο «Μετά το Γοργοπόταμο» που έκανε εντύπωση στον κόσμο της Αριστεράς. Τα βιβλία αυτά βοήθησαν στην προσπάθεια που είχε αρχίσει από πολλούς αντιστασιακούς για αποκατάσταση του Άρη από το κόμμα (Δημητρίου,1965: 216).
Με ιστορικές ανακρίβειες και υποκειμενικές κρίσεις κινούνται και οι μαρτυρίες των Εγγλέζων Γουντχάουζ και Μάγιερς. Ο Γουντχάουζ μάλιστα  θερμός υπερασπιστής του Ζέρβα σε αφήγηση του στην εφημερίδα «Ακρόπολις» (1965) προσπαθεί να υποβαθμίσει τη συμμετοχή του ΕΛΑΣ στην επιχείρηση. Ισχυρίζεται ότι το ΕΑΜ- ΕΛΑΣ δεν είχε πρόθεση να πάρει μέρος στην ανατίναξη της γέφυρας. “Όταν ο Άρης κατάλαβε ότι η επιχείρηση θα γινόταν, έστω και χωρίς τις δικές του δυνάμεις, δεν διακινδύνευσε ν’ αφήσει το Ζέρβα να πάρει όλη τη δόξα: προσφέρθηκε αμέσως να συνεργασθεί. Αναγκάζεται όμως να παραδεχτεί στη συνέχεια τη σημαντική συμβολή του Άρη Βελουχιώτη που τον αποκαλεί πολεμική μεγαλοφυΐα του ΕΛΑΣ), για την επιτυχία της επιχείρησης, λέγοντας: Το αποτέλεσμα ήταν μια κοινή επιχείρηση, που ίσως ποτέ δεν θα γινόταν αν δεν ήταν ο Ζέρβας και δεν θα σημείωνε επιτυχία αν δεν ήταν ο Άρης (Woodhouse,1976:217). Στην πραγματικότητα ήταν η δυσπιστία των Εγγλέζων απέναντι στον ΕΛΑΣ που είχε σαν αποτέλεσμα την καθυστέρηση της επιχείρησης και στην συνέχεια η απροκάλυπτη στήριξη του Ζέρβα. Ο M. Woodhouse ομολογεί: «Η ΒΣΑ αισθανόταν ότι δεν μπορούσε να έχει εμπιστοσύνη, ότι ο ΕΛΑΣ θα εκπλήρωνε τις απαιτήσεις του Συμμαχικού στρατηγείου. Αυτοί ήταν οι λόγοι, που δικαιολογούσαν τότε την απόφαση να συνεχιστεί η υποστήριξη προς τον Ζέρβα και τον Ψαρό» (Woodhouse,1976: 216).
Στις παραπάνω κατηγορίες και ιστορικές ανακρίβειες αλλά και αντιφάσεις μεταξύ των μαρτυριών για την επιχείρηση των Ζέρβα, Γουντχάουζ και Μάγιερς απαντά τεκμηριωμένα ο Γιώργος Χουλιάρας- Περικλής στο βιβλίο του « Ο δρόμος είναι άσωτος» , υπερασπιζόμενος τον ΕΛΑΣ και τον ΑΡΗ. Οι δήθεν καθυστερήσεις και δυσκολίες από τη μεριά του Άρη είναι «προφάσεις εν αμαρτίαις» (Χουλιάρας, 2006:350)… «όπως και τότε, αμέσως μετά την επιχείρηση, έτσι και σήμερα ύστερα από τόσα χρόνια από τότε, εξακολουθούν σε κάθε ευκαιρία που τους δίνεται να κατηγορούν τον ΕΛΑΣ και τον Άρη με σκοπό να μειώσουν τη συμβολή τους στην πετυχημένη έκβαση της επιχείρησης, αλλά κυρίως να αποδείξουν ότι τάχα το ΕΑΜ δεν το ενδιέφερε ο πόλεμος ενάντια στον κατακτητή αλλά ο αγώνας για την κατάληψη της εξουσίας» (Χουλιάρας, 2006: 212-213). Τις ανησυχίες του Ζέρβα και την πρόθεση να δώσει το σύνθημα σύμπτυξης των δυνάμεων με τις πρώτες δυσκολίες της μάχης ο Γ. Χουλιάρας την αποδίδει στον ανταγωνισμό ανάμεσα στον Ζέρβα και τον Μάγιερς γύρω από τίνος γνώμη θα επικρατήσει στον καταρτισμό του σχεδίου της επιχείρησης και ποιος τελικά θα το διευθύνει. Αλλά και την αποφασιστική συμβολή του εφεδρικού τμήματος με επικεφαλής τον Νικηφόρο για την ολοκλήρωση της επιχείρησης επιβεβαιώνει ο Χ. Χουλιάρας, τονίζοντας σχετικά: Αλλά τη νέα επίθεση στη νότια πλευρά δεν την ανέλαβε ούτε ο Πυρομάγλου, που γράφει ο Μάγερς, ούτε ο Αλέκος Ζέρβας, όπως γράφει ο αδελφός του Ναπολέων Ζέρβας. Την νέα επίθεση την ανέλαβε ο φυσικός αρχηγός της εφεδρείας, αποτελούμενης αποκλειστικά από 30 άντρες του ΕΛΑΣ ο Δ. Δημητρίου (Νικηφόρος).
Ο αντιστασιακός Σπ. Μπέκιος – Λάμπρος, που συμμετείχε στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου, αναφέρει με στοιχεία πως ο ΕΛΑΣ συνεργαζόταν με τους Εγγλέζους για την επιτυχία της επιχείρησης πολύ πριν συναντηθεί ο Άρης με τον Ζέρβα. Έτσι όλα αυτά που αναφέρουν οι αντίπαλοι του ΕΑΜ έγιναν για παραχάραξη της ιστορικής αλήθειας ότι ο ΕΛΑΣ σήκωσε το κύριο βάρος της επιχείρησης, γιατί αυτό αξίωνε η προπαγάνδα του κατεστημένου, προκειμένου να ξεριζώσει από τις λαϊκές συνειδήσεις το ρόλο του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ στην απελευθέρωση.

Οι πρώτες απόπειρες γιορτασμού της επετείου  και η τραγωδία του 1964 με την έκρηξη της νάρκης

Προσπάθειες για γιορτασμό του Γοργοπόταμου έγιναν από τις αντιστασιακές οργανώσεις πολύ πριν αναγνωριστεί επίσημα από την Πολιτεία η Εθνική Αντίσταση (1982).
Το 1962 μετά από πρωτοβουλία αντιστασιακών σωματείων και συγγενών των θυμάτων έγινε η πρώτη απόπειρα να γιορτασθεί η επέτειος του Γοργοποτάμου στην ιστορική γέφυρα. Συμμετείχαν γύρω στα 500 άτομα τα οποία έφτασαν με πούλμαν από την Αθήνα και τις γύρω περιοχές μεταξύ των οποίων και επιζώντες αντιστασιακοί. Το 1963 η προσπάθεια επαναλήφθηκε περισσότερο οργανωμένα με την ενθουσιώδη συμμετοχή 5000 κόσμου. Τα αντιστασιακά σωματεία συζητούσαν την καθιέρωση του ετήσιου γιορτασμού της επετείου και έκαναν προτάσεις να γίνει η Λαμία κέντρο καλλιτεχνικών και αθλητικών εκδηλώσεων αφιερωμένων στην Αντίσταση.
Ο γιορτασμός του 1964 στο Γοργοπόταμο έμελλε να εξελιχτεί σε τραγωδία με 13 νεκρούς και 51 τραυματίες μετά από έκρηξη νάρκης μέσα στο πυκνό πλήθος. Ήταν ο πρώτος επίσημος γιορτασμός που έγινε από την κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου του Γ. Παπανδρέου που  είχε θριαμβεύσει στις εκλογές της 16ης Φεβρουαρίου 1964 με 52,72%. Την Κυριακή 29 Νοεμβρίου πλήθος κόσμου και αντιστασιακοί από όλη την Ελλάδα είχε μαζευτεί κάτω από τη γέφυρα του Γοργοποτάμου. Είχαν έρθει αντιπρόσωποι από την Κυβέρνηση και ο υφυπουργός Άμυνας Μ. Παπακωνσταντίνου. Οι οργανώσεις της ΕΔΑ και της Νεολαίας Λαμπράκη έδιναν την εικόνα διαδήλωσης για τη αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης
Το τραγικό γεγονός αποδόθηκε αμέσως από την Αριστερά σε σαμποτάζ ακροδεξιών κύκλων ή επιχείρηση οργανωμένη από τις μυστικές αμερικανικές υπηρεσίες. Το επίσημο πόρισμα από τις έρευνες που ακολούθησαν υιοθέτησε την εκδοχή του ατυχήματος από παλιά νάρκη.

Μετά τη σχετική εισαγγελική παραγγελία ο ανακριτής Λαμίας Δημ. Φωτόπουλος διενήργησε ανάκριση για να διαπιστώσει αν η έκρηξη της νάρκης οφειλόταν σε τυχαίο γεγονός ή επρόκειτο περί εγκληματικής ενέργειας. Εξέτασε σειρά μαρτύρων και τα επίσημα πορίσματα των πραγματογνωμόνων (στρατιωτικών, ιατροδικαστών, γεωπόνων) και μετά το τέλος ετέθη στο αρχείον, δεχθέντος ότι επρόκειτο περί τυχαίου γεγονότος και ουχί περί εγκληματικής ενέργειας (Ράγκος, Γ. σελ.130). Το πόρισμα αυτό αμφισβητήθηκε από την Αριστερά και πολλά ερωτήματα παραμένουν ακόμα αναπάντητα αλλά προτιμήθηκαν χαμηλοί τόνοι για να μην οξυνθεί η έκρυθμη πολιτική κατάσταση.
Στις 12 Φεβρουαρίου 1965 ο δικηγόρος Χρ. Ραχιώτης υπέβαλε προς τον ανακριτή Λαμίας αλλά και τον Εισαγγελέα Εφετών Αθήνας μακροσκελές υπόμνημα που ενίσχυε την εκδοχή της εγκληματικής ενέργειας με το οποίο επιχειρούσε να ανατρέψει την επίσημη εκδοχή περί ατυχήματος ζητώντας να επαναφέρει την υπόθεση. (Ράγκος, Γ., σελ.130). Ο ανακριτής διενέργησε περαιτέρω ανακρίσεις και επανατοποθέτησε την υπόθεση στο αρχείο ως «περαιωθείσα».

 Η Άννα Τεριακή- Σολωμού, αντιπρόεδρος του αντιστασιακού σωματείου ΦΟΙΝΙΞ και οργανωτική υπεύθυνη της εκδήλωσης γράφει στο αυτοβιογραφικό βιβλίο της «Μια ζωή μες στις καταιγίδες»:
Στην αρχή όλα πήγαιναν ομαλά με την κατάθεση στεφάνων και τους λόγους των επισήμων. Οργή στον κόσμο προκάλεσε η απαγόρευση κατάθεσης στεφάνων από τους εκπροσώπους του ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ. Η έκρηξη σημειώθηκε στη 1.30 το μεσημέρι, όταν είχαν αρχίσει να δημιουργούνται επεισόδια επειδή η Χωροφυλακή δεν άφηνε να καταθέσουν στεφάνια αντιστασιακοί που δεν περιλαμβάνονταν στο επίσημο πρόγραμμα. Η ατμόσφαιρα ήταν ηλεκτρισμένη και οι επίσημοι αποχωρούσαν… Ξαφνικά ένας εκκωφαντικός κρότος και γκρίζος καπνός κάλυψε τα πάντα. Είχε σκάσει μια νάρκη. Ήταν εκεί από την κατοχή ή την έβαλαν για να σαμποτάρουν την εκδήλωση; Δεν ξεκαθαρίστηκε ποτέ. Ο κόσμος κινήθηκε κατά της χωροφυλακής πιστεύοντας ότι αυτοί έβαλαν τη νάρκη. Προσπαθήσαμε να τους συγκρατήσουμε. Κατηγορηθήκαμε για ‘ Αντίσταση, στάση, επικίνδυνες σωματικές βλάβες»
Μετά την πολιτική θύελλα που ξεσηκώθηκε, βρεθήκαμε μπροστά σ’ έναν απίστευτο «καταμερισμό ευθυνών». Η δίκη άρχισε στις 26-5-65 στο Πλημμελειοδικείο Λαμίας με Πρόεδρο Δικαστηρίου τον Αγ. Παπακωνσταντίνου. Ήμασταν 18 κατηγορούμενοι μεταξύ των οποίων ο στρατηγός Γεράσιμος Αυγερόπουλος, ο στρατηγός του ΕΔΕΣ Ν. Κοσίντας, ο Δήμαρχος Δάφνης Χρ. Μιχαλόπουλος, οι καπετάνιοι του ΕΛΑΣ Δημήτρης Δημητρίου και Σ. Μπέικος, ο Λουκάς Σωτηρόπουλος, η Φωτεινή Σπυράτου κ.α Δικάστηκαν λοιπόν στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Λαμίας (26.5- 17.6.1965) 18 αντιστασιακοί με βαρύτατες κατηγορίες («Στάσις», «Αντίστασις», «Σωματικαί βλάβαι» κ.ά.) για τα γεγονότα που προηγήθηκαν της έκρηξης και τα όσα μέσα στον πανικό ακολούθησαν. Οι αξιωματικοί και οι άνδρες της Χωροφυλακής έμειναν στην ουσία ατιμώρητοι (πειθαρχικές ποινές). Μας καταδίκασαν γιατί φοβήθηκαν το μαζικό κίνημα. Δεν φτάνει που σκοτώθηκε κόσμος, δικαστήκαμε κιόλας! Σήμερα η επέτειος αναγνωρίστηκε. Κάτι κάναμε με τους αγώνες μας!

Το Νοέμβριο του 1965 ένα χρόνο μετά την τραγωδία στο Γοργοπόταμο η χώρα βρισκόταν ακόμα στον αστερισμό των μετα- Ιουλιανών εξελίξεων. Από το Σεπτέμβριο η τρίτη κυβέρνηση αποστατών με τον Στ. Στεφανόπουλο είχε λάβει τελικά ψήφο εμπιστοσύνης μετά την καταψήφιση των κυβερνήσεων Νόβα και Η. Τσιριμώκου. Εν τούτοις η ένταση εξακολουθούσε να τροφοδοτεί τα πολιτικά πάθη και εκφράζονταν φόβοι για δικτατορία. Το πολιτικό κλίμα είχε βαρύνει και ο γιορτασμός της 23ης επετείου ανατίναξης της γέφυρας ήταν αδύνατος.
Ο Δ. Δημητρίου (Νικηφόρος) ο οποίος έλαβε μέρος στην επιχείρηση και για τραγική ειρωνεία της τύχης η αδελφή του Ασημούλα Ραχιώτη ήταν μεταξύ των θυμάτων της έκρηξης από τη νάρκης το 1964 στο Γοργοπόταμο παραθέτει μια συγκλονιστική μαρτυρία. Ο συνταξιούχος δάσκαλος Νίκος Δημητρίου, ο πατέρας του, πήγε στο Γοργοπόταμο και το 1965 και τον επόμενο χρόνο το 1966 για να τελέσει μνημόσυνο των νεκρών. Τον συνόδευαν 3-4 απλοί άνθρωποι από τη Λαμία. Μπρος στα έκπληκτα μάτια των χωροφυλάκων ο γερο-δάσκαλος με απλή τελετουργική επισημότητα ετοίμασε την τελετή και στο χώρο της γέφυρας κάτω από τον επιβλητικό σκοπό παλιού κλέφτικου τραγουδιού που μιλούσε για την ηρωική και πένθιμη ιστορία μιας ελληνοπούλας την εποχή των κλεφτοαρματολών που είχε το όνομα της σκοτωμένης κόρης του Ασημούλας. Ο γέρο- δάσκαλος και η παρέα του μαζί και οι χωροφύλακες είχαν σταθεί προσοχή. Έτσι τίμησαν τους νεκρούς της πρόσφατης τραγωδίας (Δημητρίου, 1965:259).
Την περίοδο της δικτατορίας εορτασμοί δεν τελέσθηκαν ενώ τα πρώτα χρόνια μετά την μεταπολίτευση ο εορτασμός της επετείου είχε αποδυναμωθεί.

Ο γιορτασμός της επετείου μετά την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης

Το 1982 με την ψήφιση του νομοσχεδίου για την αναγνώριση της καθολικής Εθνικής Αντίστασης (1941-44) από τη κυβέρνηση Α. Παπανδρέου (23 Αυγούστου 1982) η 25η Νοεμβρίου, ημέρα ανατίναξης της γέφυρας στο Γοργοπόταμο ορίζονταν ως επίσημη Ημέρα της Εθνικής Αντίστασης. Και αυτό είναι δικαιολογημένο. Γιατί η επιχείρηση ήταν σημαντική και επιτυχής που βοήθησε στο συμμαχικό αγώνα ενάντια στις δυνάμεις του Άξονα και γιατί είναι μια κοινή αντιστασιακή πράξη του ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ που συμβολίζει την εθνική ομοψυχία. Ο γιορτασμός της επετείου ορίστηκε να γίνεται στο χώρο δίπλα από την ιστορική γέφυρα και την ευθύνη της οργάνωσης της επετείου έχουν οι αντιστασιακές οργανώσεις, η Νομαρχία Φθιώτιδας και ο δήμος Γοργοποτάμου, σήμερα δημοτικό Διαμέρισμα του δήμου Λαμιέων.

Γοργοπόταμος 1982. Για πρώτη φορά ύστερα από 40 ολόκληρα χρόνια μετά την ανατίναξη της γέφυρας ο λαός και οι αντιστασιακές οργανώσεις γιόρτασαν ενωτικά και επίσημα την επέτειο της Εθνικής Αντίστασης στο Γοργοπόταμο με τη συμμετοχή 70.000 πολιτών και την παρουσία πολλών επιζώντων αντιστασιακών. «Λαός ενωμένος ποτέ νικημένος» ήταν το σύνθημα που κυριάρχησε. Με 4 ελικόπτερα έφτασαν οι επίσημοι στο χώρο της ιστορικής γέφυρας για το γιορτασμό της επετείου. Από την Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ συμμετείχαν οι Υπουργοί κ. κ. Γεννηματάς, Αυγερινός, Σκουλαρίκης, Μαγκάκης, Μερκούρη, Κουλουμπής, Λιάνης, οι υφυπουργοί Δροσογιάννης και Μώραλης. Επίσης, ο πρώην πρωθυπουργός Παν Κανελλόπουλος, οι αρχηγοί των ενόπλων δυνάμεων, οι πρεσβευτές Αγγλίας και Ν. Ζηλανδίας. Από το ΚΚΕ ο βουλευτής Αντώνης Αμπατιέλος και Β. Βενετσόπουλος, από την ΕΔΑ ο Μανώλης Γλέζος, από το ΚΟΔΗΣΟ οι Κουρούκλης και Πρωτοπαπάς, από το ΚΚΕ εσωτερικού ο Μπαλτάς, από το Αγροτικό κόμμα ο Νάσης. Δεν συμμετείχε εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας. Τα επόμενα χρόνια ο γιορτασμός της επετείουγιορτάζεται ενωτικά.

Γοργοπόταμος 1992: Πενήντα χρόνια μετά την Ανατίναξη της γέφυρας-Χωριστός γιορτασμός
Στον επίσημο εορτασμό των 50 χρόνων της επετείου το παρόν στην ιστορική γέφυρα έδωσε η ομάδα Χάρλιγκ (Εντι Μάγερς, Κρις Γουντχάουζ, Θέμις Μαρίνος. Άρθουρ Εντμοντς. Ιντερ Γκριλ και Τίστσις. Η κεντρική ομιλία γίνεται από το Νομάρχη Φθιώτιδας Γ. Καλαντζή. Παρόντες οι βουλευτές της ΝΔ Ξαρχάς, Μπέλλος, Τσαγκάρης, Μπρεκουλάκης, Χειμάρας, Τριανταφύλλου και ο ηγούμενος της μονής Αγάθωνος, Γερμανός. Δεν συμμετέχει το ΠΑΣΟΚ Φθιώτιδας.
Το ΚΚΕ, η ΠΕΑΕΑ και 140 αντιστασιακές οργανώσεις από όλη την Ελλάδα δεν συμμετέχουν στον επίσημο γιορτασμό και οργανώνουν ξεχωριστή εκδήλωση την Κυριακή 22 Νοεμβρίου σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την εχθρική πολιτική της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας απέναντι στην Εθνική Αντίσταση (κόψιμο των επιδομάτων προς τους αγρότες αγωνιστές, ταλαιπωρία των αναπήρων θυμάτων πολέμου για επανεξέταση, μη κύρωση αποφάσεων πρωτοβάθμιας Επιτροπής και καθυστερήσεις συντάξεων). Στη συνέχεια έγινε κατάθεση στεφανιών στον ανδριάντα του Άρη Βελουχιώτη στην πλατεία Λαού στη Λαμία. Στην εκδήλωση απεύθυνε χαιρετισμό ο αντιστασιακός Σπύρος Μπέκιος που ξαναζωντάνεψε μνήμες από την ηρωική επιχείρηση ανατίναξης.

Γοργοπόταμος 1994. Χωριστός εορτασμός της επετείου λόγω αθέτησης των υποσχέσεων της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ προς τους Αντιστασιακούς.
Εκατοντάδες Αντιστασιακοί εκπρόσωποι εαμογενών οργανώσεων μαζί με το ΚΚΕ γιόρτασαν την Κυριακή 20 Νοέμβρη 1994 το κορυφαίο γεγονός της ΕΑ, παρά το τσουχτερό κρύο. Οι Αντιστασιακοί επέρριψαν τις ευθύνες στην κυβέρνηση για το διπλό γιορτασμό. «Πρέπει να σταματήσει ο εμπαιγμός των Αντιστασιακών και η κυβέρνηση άμεσα να προχωρήσει στην υλική και ηθική αποκατάσταση των αγωνιστών. Δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίζονται σαν προεκλογική λεία με διακηρύξεις χωρίς αυτές να γίνονται πράξη» τόνισε ο Βασίλης Καΐλας από το παράρτημα της ΠΕΑΕΑ στην ομιλία του. Για θεατρινισμούς από τις τηλεοράσεις κατηγόρησε την κυβέρνηση ο αντιπρόεδρος της ΠΕΑΕΑ Δημ Μπάφας και χαρακτήρισε την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης σαν «κολοβή». Την εκδήλωση χαιρέτησε ο Δημήτρης Κουτσούμπας μέλος ΚΕ του ΚΚΕ, ο Δήμαρχος Υπάτης κ. Φίτσιος και εκπρόσωποι αντιστασιακών οργανώσεων.

Την επόμενη Κυριακή στις 27 Νοεμβρίου 1994 γιορτάστηκε η επίσημος επέτειος. Εκδήλωση φανερά υποτονική με λίγο κόσμο. Συμμετείχαν οι αντιστασιακές οργανώσεις ΠΟΑΕΑ, ΠΣΕΑΕΑ και ΕΔΕΣ. Την κυβέρνηση και το ΠΑΣΟΚ εκπροσώπησε ο Ευάγγελος Γιαννόπουλος, ο οποίος επιτέθηκε στο ΚΚΕ για το χωριστό γιορτασμό με τα παρακάτω λόγια «Αρκετά δίχασε το λαό- Φτάνει πια!» και εξήγγειλε την απόφαση της Κυβέρνησης να επαναχορηγηθούν οι συντάξεις των αντιστασιακών  και…

το  σκηνικό  των χωριστών γιορτασμών συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Απόσπασμα από το Χρονικό « Εν Λαμία… Για τον Αρη και τους ανυπόταχτους καπετάνιους του ΕΛΑΣ» της Χαράς Παρμενοπούλου