Με προσδοκίες για δυνητικά, γενικά οφέλη, αλλά και πολλά ερωτήματα και αδιευκρίνιστα σημεία, σε μια περίοδο που έχει δρομολογηθεί το ξεπούλημα όλων των ενεργειακών εταιρειών της χώρας, και εν μέσω κορυφαίων, διεθνών γεωπολιτικών «παιχνιδιών», έγινε η υποδοχή της απόφασης των διαχειριστών του αζέρικου κοιτάσματος Shah Deniz II για την επιλογή του αγωγού ΤΑΡ.
Ικανοποίηση κοινοπραξίας ΤΑΡ και Κομισιόν
Το κονσόρτσιουμ του Shah Deniz (ΒΡ, Socar, Total) ανακοίνωσε χθες το πρωί στο Μπακού την τελική επιλογή του ΤΑΡ ως του αγωγού που θα μεταφέρει το αζέρικο αέριο στην Ευρώπη. Η είδηση, αν και λίγο – πολύ γνωστή από τις προηγούμενες ημέρες έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από πλευράς ελληνικής κυβέρνησης, που κάνει λόγο για «τεράστια οφέλη».
H κοινοπραξία του ΤΑΡ (Axpo, Statoil, E.ON) εξέφρασε την ικανοποίησή της για την επιλογή του ΤΑΡ, που ανοίγει τον ευρωπαϊκό τομέα του Νοτίου Διαδρόμου φυσικού αερίου, τονίζοντας ότι η νέα οδός έχει σχεδιαστεί για να βελτιώσει τη διαφοροποίηση των ευρωπαϊκών προμηθειών αλλά και να ενισχύσει την ασφάλεια τροφοδοσίας. Επαίνεσε δε το κονσόρτσιουμ του κοιτάσματος για τη δίκαιη και διαφανή διαδικασία επιλογής και σημείωσε ότι η σκληρή δουλειά θα συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το κονσόρτσιουμ θα έχει τη δυνατότητα να λάβει μια επιτυχή τελική επενδυτική απόφαση αργότερα μέσα στη χρονιά.
«Εξαιρετικά θετική εξέλιξη όχι μόνο για την ενεργειακή αλλά και για την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας» χαρακτήρισε την επιλογή του αγωγού TAP ο υπουργός Εξωτερικών Ευ. Βενιζέλος αναφερόμενος σε γεωπολιτικά, πολιτικά και οικονομικά οφέλη.
Ενημέρωση για την επιλογή του ΤΑΡ έκανε χθες η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ αναφερόμενη στη σημασία του αγωγού και στο background μέχρι την επιλογή του, δεδομένου ότι τόσο οι Βρυξέλλες όσο και κυρίως δυτικά lobbies «έγερναν» μέχρι πρότινος περισσότερο προς τον αντίπαλο Nabucco που απορρίφθηκε, καθώς «κατάλαβαν» ότι η διέλευση από την Ελλάδα ήταν πιο συμφέρουσα και πιο σύντομη χρονικά. Σημείωσαν δε την «τεράστια ενεργοποίηση της Ελλάδας», που αναγνωρίζεται από όλες τις πλευρές. Συγχαρητήριο τηλεφώνημα από τον Τούρκο ομόλογό του έλαβε το απόγευμα ο υπουργός.
Στα οφέλη που ανέφεραν ο υπουργός και ο υφυπουργός ΠΕΚΑ, Γ. Μανιάτης και Α. Παπαγεωργίου αντίστοιχα, περιλαμβάνονται και τα εξής:
* Περισσότερο αζέρικο φυσικό αέριο για την ελληνική αγορά. Η προσφορά για το αέριο θα είναι σαφώς πιο χαμηλή σε σχέση με τη ρωσική -αν και το θέμα των τιμών δεν έχει ακόμα καταλήξει. Η ΔΕΠΑ έχει υποβάλει μια πρώτη προσφορά σε διαπραγμάτευση με το κονσόρτσιουμ για αύξηση του αζέρικου αερίου στην Ελλάδα κατά 1 δισ. κυβικά μέτρα, από 750 εκατ. σήμερα. Επίσης, θα βοηθήσει τις ελληνικές βιομηχανίες κατασκευής ή παροχής προϊόντων (π.χ. σωληνουργεία).
* Σε επίπεδο γενικότερου σχεδιασμού: επέκταση στα Βαλκάνια και σύνδεσή του με LNG terminal στη Β. Ελλάδα. Πρόκειται για διεθνή αγωγό που δεν αφορά μόνο τις «φιλοξενούσες» χώρες Ελλάδα, Αλβανία, Ιταλία, αφού μπορεί να διασυνδεθεί με Κροατία, Σλοβενία και τα κράτη των δυτικών Βαλκανίων, σίγουρα με τη Βουλγαρία, ίσως και μέσω του IGB, και με τη Ρουμανία (μέσω Βουλγαρίας).
Πρόκειται για project με επίσημη διάρκεια ζωής 25 χρόνια και έως 40 χρόνια και πλέον αν συντηρηθεί σωστά. Η τελική συμφωνία αναμένεται να υπογραφεί στα μέσα Οκτωβρίου. Οι εργασίες υπολογίζεται ότι θα ξεκινήσουν την άνοιξη του 2014, ίσως και νωρίτερα, και θα ολοκληρωθούν σε 3 με 4 χρόνια.
Ωστόσο, υπάρχουν και κάποια σημεία που δημιουργούν ερωτήματα ως προς την «υπεραξία» του έργου που εμφανίζεται από την κυβέρνηση:
* Ο αγωγός αρχικά θα μεταφέρει 10 δισ. κυβικά μέτρα, με προοπτική να φτάσει στα 20 δισ., δηλαδή μόλις το 1,9% της σημερινής ζήτησης σε αέριο στην Ε.Ε. (526 δισ., σήμερα που αναμένεται να φτάσει στα 622 δισ. έως το 2030).
* Αλλάζει η σύνθεση της κοινοπραξίας ΤΑΡ, καθώς από σήμερα συμμετέχουν και οι μέτοχοι του κονσόρτσιουμ του Shah Deniz (BP, Socar, Total). Επιδιώκεται συμμετοχή και του Ελληνικού Δημοσίου μετά την κατασκευή του αγωγού, όταν θα ξεκινά η εμπορική λειτουργία (2018-2019), στην κοινή εταιρεία -όχι μόνο στην εμπορία- σε ποσοστό κοντά στο 5%, το οποίο θα αποφασίσει και πώς θα ασκήσει αυτό το δικαίωμα ή αν θα το παραχωρήσει σε κάποιον άλλο.
* Οργανώνεται κοινή ομάδα εργασίας το επόμενο δεκαπενθήμερο με το ΥΠΕΚΑ συντονιστή και τη συμμετοχή άλλων υπουργείων (Οικονομικών, Πολιτισμού), τεχνικοί, άνθρωποι του ΤΑΡ αλλά και του κονσόρτσιουμ του κοιτάσματος.
* Τα φορολογικά έσοδα στη 15ετία υπολογίζονται σε 320 εκ συνολικά, βάσει υπολογισμών τζίρων και άλλων παραδοχών, ενώ δεν προβλέπονται τέλη διέλευσης, καθώς πρόκειται για διεθνή, διασυνδετήριο ιδιωτικό αγωγό.
* Ο αγωγός θα αντιμετωπιστεί ως fast track, έργο εθνικής σημασίας. Θα περάσει από τη Βουλή, θα χαρακτηριστεί και θα επισπευστούν οι αδειοδοτήσεις, που «ευτυχώς» περνούν από το ΥΠΕΚΑ, με συνέργειες με την αρχαιολογία, και γενικότερα η συνολική αδειοδότηση θα γίνει σε χρόνους – ρεκόρ.
* Ο ΤΑΡ θα συνδεθεί με τον διά Τουρκίας αγωγό ΤΑΝΑΡ, στον οποίο συμμετέχουν με μερίδια 80% και 20% Αζερμπαϊτζάν και Τουρκία αντίστοιχα.
Ο υπουργός σημείωσε ότι τώρα αρχίζει ο αγώνας, αλλά «είμαστε έτοιμοι για όλα, αποφασισμένοι να ολοκληρώσουμε το συντομότερο δυνατόν, καθώς έχουμε και τους ανθρώπους και την πολιτική βούληση».
Χαιρετίζει η Ε.Ε.
Την απόφαση χαιρέτισε και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνοντας ότι ο ΤΑΡ μαζί με τον νέο αγωγό TANAP (Trans-Anatolian Pipeline), που κατασκευάζεται στην Τουρκία, αποτελούν μια νέα υποδομή φυσικού αερίου που θα συνδέει απευθείας Κασπία – Ευρώπη.
Ο πρόεδρος της Κομισιόν Χ.Μ. Μπαρόζο επισήμανε ότι «αποτελεί μια κοινή ευρωπαϊκή επιτυχία και ένα ορόσημο για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της Ε.Ε.» δίνοντας περαιτέρω ώθηση στη συνολική και ταχεία ολοκλήρωση του Νοτίου Διαδρόμου ως άμεσης και αποκλειστικής σύνδεσης μεταξύ Κασπίας – Ε.Ε., η οποία θα πρέπει να επεκταθεί εν καιρώ.
Ο επίτροπος Ενέργειας Γκ. Έτινγκερ δήλωσε: «Έχουμε μια σαφή δέσμευση από το Αζερμπαϊτζάν ότι το φυσικό αέριο θα παραδίδεται απευθείας στην Ευρώπη μέσω ενός νέου ειδικού συστήματος αγωγών. Το αν το σύστημα θα αποτελείται από δύο αγωγούς φυσικού αερίου – TANAP και TAP – ή από έναν μόνο αγωγό, όπως προβλεπόταν σε προηγούμενα σχέδια, δεν αλλάζει τίποτα όσον αφορά την ενεργειακή ασφάλεια. Έχουμε πλέον ένα νέο εταίρο για το φυσικό αέριο και είμαι βέβαιος ότι στο μέλλον θα λάβουμε περισσότερο φυσικό αέριο».
Η επίτροπος Μ. Δαμανάκη χαρακτήρισε καθοριστικής σημασίας για το ενεργειακό μέλλον της Ε.Ε. την επιλογή του ΤΑΡ κι αναφέρθηκε στη σημασία του για την Κομισιόν, σημειώνοντας ότι η δήλωση Μπαρόζο ξεκαθάρισε την ουδετερότητά της στη διαδικασία επιλογής.
ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ: Αναγκαία η διαμόρφωση δημοκρατικού ενεργειακού σχεδιασμού
Το τμήμα Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ επισημαίνει ότι «κανένας δεν ξέρει αν η τελευταία έγκριση του ΤΑΡ θα είναι η οριστική», αν και η επιλογή του τού δίνει ένα προβάδισμα, κι επισημαίνει ότι η κυβέρνηση τηρεί στάση παρατηρητή και προσανατολίζεται κάθε φορά προς τα κατά καιρούς επικρατούντα συμφέροντα. Η συγκεκριμένη επιλογή, τονίζεται, δεν ήταν αποτέλεσμα ενεργού πολιτικής της χώρας μας, αλλά καθαρά εσωτερική στάθμιση συμφερόντων από μέρους του κονσόρτσιουμ των εταιρειών των Shah Deniz και TAP, δεν προσφέρει στη χώρα μας τα οφέλη που προπαγανδίζουν τα «παπαγαλάκια» της κυβέρνησης, ενώ περιλαμβάνει σκοτεινά σημεία, που η κυβέρνηση οφείλει να αποσαφηνίσει.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, αναφέρεται, η διαμόρφωση δημοκρατικού ενεργειακού σχεδιασμού αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την προώθηση μεγάλων ενεργειακών σχεδίων, όπως οι αγωγοί. Oι αγωγοί θα έπρεπε να εξυπηρετούν και υλοποιούν τον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας μας, που δυστυχώς δεν υπάρχει.
Σημειώνει ότι η επιλογή του ΤΑΡ συνδέεται με την ακόμη μεγαλύτερη πρόσδεση της χώρας στα αμερικανικά συμφέροντα, που επιδιώκουν μείωση της επιρροής της Ρωσίας στους ενεργειακούς διαδρόμους, κι αναφέρεται στο ξεπούλημα των κρατικών ΔΕΣΦΑ – ΔΕΠΑ, όταν στους αγωγούς συμμετέχουν άλλες ξένες κρατικές εταιρείες, και της Τουρκίας, ενώ τονίζει ότι η μη δημοσιοποίηση των όρων της συμφωνίας και η αόριστη επίκληση ωφελειών συνηγορεί για λεόντεια σύμβαση υπέρ των ξένων συμφερόντων.
Ρεπορτάζ:Ζούντα Αντιγόνη
https://www.avgi.gr/article/540234/epilogi-agogou-tar-prosdokies-gia-ofeli-alla-kai-polla-erotimata
