Σε μια περίοδο που το κυκλοφοριακό ζήτημα βρίσκεται στην επικαιρότητα λόγω των αναμορφώσεων και των παρεμβάσεων για τη δημιουργία του «Μεγάλου Περιπάτου» στην «καρδιά» της Αθήνας, έρχεται στη Βουλή το σχέδιο νόμου με τίτλο «Δημόσιες Υπαίθριες Συναθροίσεις» με το πρόσχημα να μπει «φρένο» στο αναιτιολόγητο κλείσιμο δρόμων.
Το νομοσχέδιο αναμένεται να προκαλέσει πολιτικές αναταράξεις συσπειρώνοντας απέναντι στην κυβέρνηση την αντιπολίτευση , τα συνδικάτα και τα κοινωνικά κινήματα.
Τι προβλέπει: Περιορισμούς των δημόσιων υπαίθριων συναθροίσεων «εάν πιθανολογείται ότι η διεξαγωγή τους θα διαταράξει δυσανάλογα την κοινωνικοοικονομική ζωή της συγκεκριμένης περιοχής» και την υποχρεωτική γνωστοποίηση της συγκέντρωσης από τον οργανωτή στην Αστυνομία μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας.Την επέκταση των αστικών κυρώσεων στους οργανωτές μιας διαδήλωσης εφόσον σε αυτήν διαπιστωθούν φθορές δημόσιας η ιδιωτικής περιουσίας. Την εποπτεία των διαδηλώσεων από εισαγγελικές και αστυνομικές αρχές. Τέλος την θέσπιση ως «ιδιώνυμου» του αδικήματος για συμμετοχή σε διαδήλωση που έχει απαγορευθεί από τις αρχές.
Το επίμαχο νομοσχέδιο που υπογράφει ο αρμόδιος υπουργός, Μιχάλης Χρυσοχοϊδης θα κατατεθεί τις επόμενες ημέρες, όπως αναφέρει η εφημερίδα «Έθνος της Κυριακής», περιγράφοντας τους πέντε πυλώνες στους οποίους θα βασίζεται.
Οι πέντε πυλώνες του νομοσχεδίου για τις πορείες και διαδηλώσεις
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι πέντε πυλώνες στο νομοσχέδιο για τις πορείες και διαδηλώσεις είναι οι εξής:
- Ο οργανωτής της πορείας θα είναι υπεύθυνος για την ομαλή πραγματοποίησή της
- Επιβολή περιορισμών «εάν πιθανολογείται ότι η διεξαγωγή τους θα διαταράξει δυσανάλογα την κοινωνικοοικονοµική ζωή της περιοχής»
- Εξαιρείται ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς και της επετείου της 17ης Νοεμβρίου
- Ειδική ιστοσελίδα προκειμένου να ενημερώνονται οι πολίτες για τις κινητοποιήσεις και τις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις
- Ορίζεται «αστυνομικός» ή «λιμενικός διαμεσολαβητής»
O νόμος θα είναι ιδιαίτερα αυστηρός απέναντι στον διοργανωτή
Ο διοργανωτής θα ευθύνεται για την αποζημίωση όσων υπέστησαν βλάβη της ζωής, της σωματικής ακεραιότητας και της ιδιοκτησίας τους. Ο «οργανωτής» θα πρέπει να δηλώσει τα στοιχεία ταυτότητας και επικοινωνίας του, τον χρόνο έναρξης και λήξης της συνάθροισης, τον σκοπό, καθώς και την προτεινόμενη διαδρομή.
Στις «υποχρεώσεις» του υπευθύνου για την πορεία αναφέρονται τα εξής: «Ο οργανωτής συνεργάζεται με την αρμόδια αστυνομική ή λιμενική Αρχή και ιδίως με τον αστυνομικό ή λιμενικό διαμεσολαβητή και θα συμμορφώνεται στις υποδείξεις τους παρέχοντας τη συνδρομή του στην προσπάθεια για την τήρηση της τάξης και την ομαλή πραγματοποίηση της συνάθροισης. Ενημερώνει τους μετέχοντες στη συνάθροιση για την υποχρέωσή τους να μη φέρουν και χρησιμοποιούν αντικείμενα πρόσφορα για την άσκηση βίας και ζητά την παρέμβαση της αρμόδιας αστυνομικής ή λιμενικής Αρχής για την απομάκρυνση ατόμων που φέρουν τέτοια αντικείμενα. Ορίζει επαρκή αριθμό ατόμων, τα οποία παρέχουν συνδρομή στην περιφρούρηση της συνάθροισης».
Ο νόμος θα είναι ιδιαίτερα αυστηρός απέναντι στον οργανωτή, ο οποίος θα ευθύνεται για την αποζημίωση όσων υπέστησαν βλάβη της ζωής, της σωματικής ακεραιότητας και της ιδιοκτησίας τους από τους συμμετέχοντες στη δημόσια συνάθροιση. «Από την ευθύνη αυτή απαλλάσσεται εάν είχε γνωστοποιήσει εγκαίρως τη διεξαγωγή της συνάθροισης και αποδεικνύει ότι είχε λάβει όλα τα αναγκαία και πρόσφορα μέτρα για την πρόληψη και αποτροπή της ζημιάς» διευκρινίζεται.
Τι θα συμβεί, όμως, εάν δεν υπάρχει κάποιος οργανωτής;
Το σχέδιο νόμου θα ορίζει ότι «αυθόρμητη συνάθροιση που δεν έχει γνωστοποιηθεί δύναται να επιτραπεί εφόσον δεν διαφαίνονται κίνδυνοι διασάλευσης της δημόσιας ασφάλειας ή σοβαρής διατάραξης της κοινωνικοοικονομικής ζωής. Στην περίπτωση αυτή, η αρμόδια αστυνομική ή λιμενική Αρχή καλεί τους συμμετέχοντες να ορίσουν οργανωτή, εφόσον οι υφιστάμενες συνθήκες το επιτρέπουν, ενώ δύναται να επιβάλει περιορισμούς. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, η αστυνομική ή λιμενική Αρχή δύναται να προβεί στη διάλυση της ανωτέρω συνάθροισης».
Στο νομοσχέδιο θα περιλαμβάνονται και προβλέψεις για περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης. Θα ορίζεται δηλαδή πότε μια πορεία που βρίσκεται σε εξέλιξη θα πρέπει να διαλυθεί από τις Αρχές. Αυτό θα συμβαίνει όταν πραγματοποιείται παρά την έκδοση απόφασης απαγόρευσης, όταν οι συμμετέχοντες δεν συμμορφώνονται προς τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν, όταν λαμβάνει χώρα χωρίς να έχει γνωστοποιηθεί και όταν ξεσπούν επεισόδια.
ΚΚΕ: «Casus Belli» (αιτία πολέμου) με την κυβέρνηση το νομοσχέδιο.
Για τον Περισσό το συγκεκριμένο νομοσχέδιο θεωρείται «Casus Belli» (αιτία πολέμου) με την κυβέρνηση. Ήδη ο Περισσός από τα πρώτα δημοσιεύματα που προέκυψαν με αφορμή την συγκεκριμένη νομοθετική ρύθμιση εξέφρασε την κατηγορηματική αντίθεση του. Ζήτησε από την κυβέρνηση «να μην τολμήσει» να φέρει το συγκεκριμένο νομοθέτημα.Το ΚΚΕ υποστηρίζει πως αποδεικνύεται ότι η κυβέρνηση « δήθεν «στοχεύει τις ολιγομελείς συγκεντρώσεις που δημιουργούν προβλήματα». Στην ουσία, με αυτό το νομοσχέδιο, στοχεύει δυνητικά κάθε συγκέντρωση».
Οι ομοιότητες με τα διατάγματα της χούντας
Ένα από τα εντυπωσιακά στοιχεία του νομοσχεδίου σύμφωνα με το news247, είναι η ομοιότητα των διατάξεων του με το Νομοθετικό Διάταγμα 794/1971. Δηλαδή το θεσμικό πλαίσιο για την διενέργεια των δημόσιων συναθροίσεων, που ίσχυσε κατά την 7ετία της Χούντας.Σε ορισμένα σημεία η συγκριτική ανάγνωση των δύο κειμένων δείχνει ότι στην πραγματικότητα έχει γίνει μετάφραση από την καθαρεύουσα του 1971, στην δημοτική.
Επίσης υπάρχει μεγάλη συνάφεια στην δομή του νομοσχεδίου και στο πνεύμα των διατάξεων. Γεγονός που προβληματίζει. Πάρα το γεγονός ότι εφόσον ψηφιστεί το νομοθέτημα, αυτό θα γίνει με τους κανόνες της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και με βάση το άρθρο 11 του Συντάγματος. Σαφώς όμως η εικόνα αυτή έρχεται σε αντίθεση με την αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου όπου σημειώνεται ότι στόχος είναι «να διαμορφώσει ένα σύγχρονο νομικό πλαίσιο για την άσκηση του δικαιώματος του συνέρχεσθαι».
Ιστορία- Γιατί έμεινε στον πάγο
Τυπικά το νομοθέτημα είναι απολύτως έτοιμο να κατατεθεί στην Βουλή. Η ανάρτησή του σε δημόσια διαβούλευση ξεκίνησε στις 25 Φεβρουαρίου και ολοκληρώθηκε στις 10 Μαρτίου.
Το νομοσχέδιο για τις διαδηλώσεις, φέρεται να έχει πίσω του μεγάλη ιστορία. Αρχικές σκέψεις για μία τέτοιου είδους παρέμβαση αποδίδονται στον Γιώργο Καμίνη όταν αυτός ήταν Δήμαρχος Αθήνας. Μάλιστα σύμφωνα με πληροφορίες που έχουν δημοσιευθεί, το νομοθέτημα στηρίζεται στις απόψεις συνταγματολόγων που πρόσκεινται στον χώρο του εκσυγχρονιστικού κέντρου, όπως ο Νίκος Αλιβιζάτος. Επίσης η πρόταση αυτή αποτέλεσε στοιχείο της προεκλογικής εκστρατείας του Κώστα Μπακογιάννη, προκειμένου να διεκδικήσει το Δήμο της Αθήνας. Η πρόταση του νυν δημάρχου είναι ο χώρος που δεσμεύεται για μία συλλογική διαμαρτυρία να είναι αντίστοιχος του προβλεπόμενου όγκου της διαδήλωσης
Αξίζει να σημειωθεί ότι η κατάθεση του νομοσχεδίου ανακοινώθηκε για πρώτη φορά από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στην ομιλία του στο 13ο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας. Με την επισήμανση μάλιστα ότι θα κατατεθεί «την άλλη εβδομάδα» δηλαδή στις αρχές του 2020. Στην συνέχεια διαρροές σχετικά με το περιεχόμενο του δημοσιεύθηκαν στον τύπο σε δύο εφημερίδες (Καθημερινή, Τα Νέα) ενώ συγκεκριμένες αναφορές έγιναν και από τον ραδιοφωνικό σταθμό ΣΚΑΙ.
Επίσης η πρόταση αυτή αποτέλεσε στοιχείο της προεκλογικής εκστρατείας του Κώστα Μπακογιάννη, προκειμένου να διεκδικήσει το Δήμο της Αθήνας. Η πρόταση του νυν δημάρχου είναι ο χώρος που δεσμεύεται για μία συλλογική διαμαρτυρία να είναι αντίστοιχος του προβλεπόμενου όγκου της διαδήλωσης
Με βάση αυτά είναι αναμφισβήτητο πως το συγκεκριμένο νομοθέτημα βρίσκεται «στον πάγο». Σημάδι ότι η κυβέρνηση έχει δισταγμούς προκειμένου να το εισάγει για ψήφιση στην Βουλή. Σύμφωνα με πληροφορίες η κυβέρνηση απέφυγε την κατάθεσή του τους πρώτους μήνες του 2020 γιατί εκείνη την περίοδο υπήρχε μεγάλη σώρευση γεγονότων που σχετίζονταν με την αστυνομική βία (εισβολή στο σπίτι του σκηνοθέτη Δ.Ινδαρέ, συλλήψεις στα Εξάρχεια, επέμβαση των ΜΑΤ στην ΑΣΟΕΕ). Έτσι η πίεση που δέχονταν η κυβέρνηση από σύσσωμη την αντιπολίτευση (ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝ.ΑΛ, ΚΚΕ, Μέρα 25) ήταν ιδιαίτερα έντονη και το κλίμα θα επιβαρύνονταν ακόμη περισσότερο με ένα τέτοιο νομοσχέδιο. Από τα τέλη Φεβρουαρίου και μετά, η πανδημία του Covid 19 μετέβαλε σημαντικά τις κυβερνητικές προτεραιότητες. Επιβλήθηκαν μέτρα αποστασιοποίησης που είχαν διακομματική στήριξη και μάλιστα αυτή η στήριξη εκτιμήθηκε ως σημαντική για την εφαρμογή τους. Παράλληλα στο θέμα των κινητοποιήσεων που έγιναν, η κυβέρνηση δεν επέλεξε σκληρές κατασταλτικές τακτικές.
Μπορεί να ψηφιστεί. Να εφαρμοστεί όμως;
Ένα από τους λόγους που καταγράφεται κυβερνητικός δισταγμός στην κατάθεση του νομοσχεδίου είναι η πρόθεση της κυβέρνησης στην τρέχουσα περίοδο να μη δημιουργήσει συνθήκες κοινωνικής έκρηξης. Ιδίως όταν «μπροστά» βρίσκεται μία πρωτοφανή οικονομική κρίση που όπως έχει πολλάκις σημειώσει ο πρωθυπουργός εσωκλείει τον κίνδυνο έντονης δυσαρέσκειας αλλά και της αύξηση της πολιτικής επιρροής «του λαϊκισμού».
Ο δισταγμός ενισχύεται από την πιθανότητα το νομοσχέδιο να έχει περισσότερο συμβολικό παρά ουσιαστικό χαρακτήρα. Γιατί υπάρχουν εκτιμήσεις σύμφωνα με τις οποίες το σύνολο των διατάξεων του και ιδίως όσα προβλέπονται για τους «κανόνες» των διαδηλώσεων είναι εξαιρετικά δύσκολο να ελεγχθούν και πολύ περισσότερο να επιβληθούν. Τουλάχιστον όχι δίχως την συναίνεση και την συνεργασία των διοργανωτών της διαδήλωσης.
Σε επιχειρησιακό επίπεδο αυτό θα σημάνει συγκρούσεις με διαδηλωτές και «εκρηκτικές» καταστάσεις που θα προκύψουν μόνον από τη προσπάθεια εφαρμογής του νόμου. Παράλληλα οι ίδιες οι διατάξεις του νόμου έχουν έντονα κατασταλτικό χαρακτήρα και απηχούν κατά κύριο λόγο έναν σκληρό «φιλελεύθερο» πυρήνα εντός της Νέας Δημοκρατίας. Σε μία περίοδο που η κυβέρνηση εστιάζει περισσότερο στην προβολή του «κεϋνσιανού» προφίλ της όπως έχει διαφανεί από τις κατά καιρούς δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Με βάση αυτά, σε επίπεδο τακτικής, η κυβέρνηση θα οδηγήσει τα πράγματα για μία ακόμη φορά σε συσπείρωση της αντιπολίτευσης όπως έγινε με το νομοσχέδιο για την Παιδεία. Ιδίως μάλιστα το ΚΙΝ.ΑΛ που δεν φαίνεται ότι θα παράσχει στήριξη στο νομοθέτημα. Δηλαδή θα δημιουργηθούν συνθήκες που συνιστούν μία ακόμη ρωγμή στο «προφίλ» της Ν.Δ ώς ένα κόμμα που απευθύνεται στον μεσαίο χώρο. Δίχως μάλιστα ουσιαστικό νομοθετικό αντίκρυσμα. Το άν οι δισταγμοί αυτοί θα κυριαρχήσουν έναντι του νομοθετικού προγραμματισμού, είναι ένα ερώτημα που σύντομα θα απαντηθεί.
