Την Πέμπτη 9 Απριλίου, ημέρα που θα μείνει στην ιστορία, το Eurogroup κατέληξε —επιτέλους!— σε μία απόφαση. Η οποία απόφαση ήταν το απολύτως τίποτα: δηλαδή, η καταστροφή.
Αντί για ευρωομόλογα, αποφασίστηκε… δανεισμός. Που θα οδηγήσει σε ένα πρωτοφανές Μνημόνιο λιτότητας. Δηλαδή, τα αστρονομικά ποσά που θα χρειαστούν τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης για να ανταπεξέλθουν στο οικονομικό κόστος της κρίσης του κορωνοϊού (ένα κόστος πανδημίας για την οποία κανείς πλέον δεν μπορεί να πει ότι φταίνε οι «τεμπέληδες Έλληνες» και οι «γλεντζέδες Ιταλοί», όπως την τελευταία δεκαετία) δε θα προκύψουν από μια αμοιβαία ανάληψη της ευθύνης, αλλά θα προστεθούν στο εθνικό χρέος των κρατών ως δανεισμός, ο οποίος θέτει τις χώρες που θα τον αποδεχθούν σε προεόρτια λιτότητας και μνημονίων που δεν μπορούν να συγκριθούν με εκείνα της τελευταίας δεκαετίας. Ακόμα και το πρόγραμμα για την ανεργία μεταφράζεται σε… δανεισμό — επιτείνοντας εν τέλει την ανεργία, μέσω των συνεπειών του περαιτέρω δανεισμού! Ουσιαστικά και αντί έμπρακτης αλληλεγγύης, οι Γερμανία και οι λοιπές πλεονασματικές χώρες δηλώνουν στις χώρες που με βεβαιότητα θα πληγούν πρωτοφανώς οικονομικά πως «μετά θα λογαριαστούμε» — όταν, δηλαδή, θα μετρηθούν τα νέα δάνεια και τα νέα ελλείμματα μετά την πανδημία. Το «πέμπτο μνημόνιο» δεν είναι μια αφηρημένη πολιτική έννοια: σημαίνει την πρωτόγνωρη (ναι, πρωτόγνωρη, ακόμα και μετά την τελευταία δεκαετία!) ύφεση, λιτότητα, ανεργία και φτώχεια που έρχεται με μαθηματική ακρίβεια μετά την απόφαση του Eurogroup και μόλις βγει ο συνολικός λογαριασμός της πανδημίας.
Εξυπακούεται πως τα ΜΜΕ παρουσιάζουν την απόφαση του Eurogroup ως τεράστια επιτυχία — αφού ο δανεισμός του ESM θα είναι με «ευνοϊκούς όρους». Δάνεια ESM «χωρίς προϋποθέσεις»; Πρόκειται για μια κλασική προσποίηση Μέρκελ: πάρτε τώρα κάποια δισεκατομμύρια «χωρίς όρους». Όμως, του χρόνου οι Βρυξέλλες θα απαιτήσουν εκ των υστέρων τη μείωση χρέους και ελλείμματος — δηλαδή, καταστροφική νέα λιτότητα. Είτε το πουν «Μνημόνιο» είτε χρησιμοποιήσουν κάποιον λογοτεχνικό όρο, το αποτέλεσμα θα είναι ακριβώς το ίδιο: καταστροφή. Πανηγυρίζουμε, δηλαδή, για το γεγονός ότι η θανατική καταδίκη μας θα συνοδεύεται από αναλγητικά μέτρα ευθανασίας.
Πριν προχωρήσουμε σε μια σημείο προς σημείο ανάλυση των αποφάσεων του Eurogroup πρέπει να σημειωθεί το εξής. Μετά από σειρά ετών κατά τα οποία ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η Νέα Δημοκρατία λοιδωρούσαν τα ευρωομόλογα ως «παλαβομάρες του Βαρουφάκη», αρχηγοί εννέα κρατών, υπό την de facto ηγεσία της Γαλλίας, την επίταση της Ιταλίας, και συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού της Ελλάδας, ζήτησαν επίσημα και επισταμένως ευρωομόλογα ως μέσα αντιμετώπισης της πρωτοφανούς κατάστασης που δημιουργεί η πανδημία του κορωνοϊού. Η πρωτοβουλία πέθανε ακαριαία μόλις συνάντησε το ευρωπαϊκό NEIN. Αντί να επιμείνει η Ελλάδα μαζί με τις υπόλοιπες οκτώ χώρες στην αναπόφευκτη αναγκαιότητα των ευρωομολόγων, με ηχηρό βέτο και με κάθε πρόσφορο τρόπο όπως είχε εγκαίρως προειδοποιήσει ο Γιάνης Βαρουφάκης από το βήμα της Βουλής, πανηγύρισαν για το αποτέλεσμα του Eurogroup, δηλαδή για την ανακοίνωση της αυτο-ακύρωσής τους! Προηγουμένως βέβαια, στο σύντομο κυβερνητικό «γαλάζιο Έπος του Ευρωομολόγου» —τουλάχιστον η ταπεινωτική συνθηκολόγηση του κ. Τσίπρα το 2015 χρειάστηκε και 17 ώρες…— πρόλαβαν να δημοσιευθούν κείμενα που προκαλούν μάλλον ντροπή σήμερα, στα μεθεόρτια της ελληνικής συνθηκολόγησης, όπως αυτό του Προέδρου της Βουλής Κωνσταντίνου Τασούλα για το «κοινό χρεόγραφο [ευρωομόλογο] χάρη στην πρωτοβουλία των εννέα ηγετών». Και θυμίζουν την παλιά διαφήμιση: «καλύτερα να μασάς παρά να μιλάς…».
Η Νέα Δημοκρατία και ο Κυριάκος Μητσοτάκης έζησαν μόλις τη δική τους «στιγμή Αλέξη Τσίπρα» — η οποία θα δώσει τη σκυτάλη στο «Κόστος Μητσοτάκη».
Οι «Εννιά» πούλησαν το ευρωομόλογο, αποδέχθηκαν δάνεια από τον ESM που νομοτελειακά θα φέρουν νέα λιτότητα, ασήμαντα επιχειρηματικά δάνεια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και μια ψευδο-αμοιβαιοποίηση επιδομάτων ανεργίας. Με αντάλλαγμα την επίταση και μονιμοποίηση της ευρωπαϊκής φτώχειας. Θλιβερό θέαμα: ο Μητσοτάκης, ο Κόντε, ο Σάντσεζ, λίγες ώρες μόνο αφότου δήλωναν οπως η Ευρώπη είναι καταδικασμένη χωρίς ευρωομόλογα, να πανηγυρίζουν για την πλήρη καταδίκη των ευρωομολόγων, για τον τοξικό δανεισμό του ESM που προστίθεται σε μη εξυπηρετήσιμα εθνικά χρέη και για τις προσχηματικές αποφάσεις του Eurogroup. Αυτοί που ζητούσαν ευρωομόλογο, ανάμεσα σε αυτούς ο κ. Μητσοτάκης και ο κ. Σταϊκούρας, χειροκροτούσαν που δεν πήραν ευρωομόλογο! Δεν είναι ότι δεν βλέπουν την αλήθεια: τη γνωρίζουν καλά — και επιλέγουν να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα των ολιγαρχιών των κρατών τους αντί για την προοπτική επιβίωσης του λαού τους.
Οι αντιπροτάσεις του ΜέΡΑ25 και του πανευρωπαϊκού DiEM25, το Σχέδιο Τριών Σημείων, αποτελούν εκ των πραγμάτων τη μόνη βιώσιμη λύση. Το διακύβευμα είναι το ίδιο το μέλλον της ΕΕ η οποία, αν συνεχίσει σε αυτό το δρόμο, θα διαλυθεί, με ασύμμετρο κόστος για τους λαούς της και με τους όρους των ολιγαρχιών της. Όμως, η ελληνική κυβέρνηση είχε ξεκαθαρίσει τις προτεραιότητές της πριν από το Eurogroup: ο κ. Σταϊκούρας διαβεβαίωσε τη Βουλή των Ελλήνων ότι «δε θα γίνει Βαρουφάκης» — δηλαδή, ότι δε θα διανοηθεί να πει κανένα «όχι»: ό,τι βρέξει ας κατεβάσει. Σήμερα, αφότου έβρεξε, δηλώνει πως δεν υπάρχει θέμα επιστροφής της χώρας στα μνημόνια με τα σημερινά δεδομένα. Διότι γνωρίζει επακριβώς τι θα συμβεί με τα… αυριανά δεδομένα.
Ας δούμε όμως λεπτομερώς τις αποφάσεις του Eurogroup και τις συνέπειές της για την Ελλάδα.
Το μόνο ποσό που αποτελεί άμεση ενίσχυση στην Ευρωζωνική οικονομία για την αντιμετώπιση της πανδημίας είναι 2,7 δις! Δεν έχουν ξεχάσει κάποια μηδενικά, μιλούν όντως για 2,7 δις, ήτοι το 0,03% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης (σημείο 14 του κοινού ανακοινωθέντος). Η ΕΤΕπ, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, θα δώσει εγγυήσεις της τάξης των 25 δις για δανειοδοτήσεις σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που μπορεί να φτάσουν μέχρι τα 200 δις ως σύνολο δανειοδοτήσεων (σημείο 15 του κοινού ανακοινωθέντος). Πρόκειται επίσης για δάνεια, πιστοληπτική γραμμή από τον ESM, της τάξης του 2% του ΑΕΠ κάθε κράτους-μέλους, που δυνητικά μπορεί να φτάσει τα 240 δις για το σύνολο της ευρωζώνης. Τα κεφάλαια αυτά, αν αντληθούν, προστίθενται στο δημόσιο χρέος και μπορεί να δαπανηθούν μόνο στην υγεία. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο κοινό ανακοινωθέν: «η πιστοληπτική γραμμή θα διατηρηθεί όσο διαρκεί η έκτακτη συνθήκη της πανδημίας. Κατόπιν, τα κράτη-μέλη δεσμεύονται να επαναφέρουν τα οικονομικά τους μεγέθη στα πλαίσια που ορίζουν οι πάγιοι οικονομικοί και δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ [βλ. Σύμφωνο Σταθερότητας, δηλαδή μέχρι 3% έλλειμμα και 60% δημόσιο χρέος] και το υπάρχον πλαίσιο επιτήρησης». Με άλλα λόγια, «μετά την πανδημία θα λογαριαστούμε». Τα κράτη-μέλη που θα χρησιμοποιήσουν τα χρηματοδοτικά εργαλεία θα βρεθούν με αυξημένο χρέος, ακριβώς για να χρηματοδοτήσουν τα αναγκαία δημοσιονομικά ελλείμματα αντιμετώπισης της πανδημίας. Αυτό όμως με το οποίο θα έρθουν αντιμέτωπα μετά το πέρας της θα είναι η σπάθη των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας. Στο σημείο αυτό κρίνεται απαραίτητο να σταθούμε στα οικονομικά και δημοσιονομικά δεδομένα που διαμορφώνονται εν μέσω πανδημίας, περιορισμού κυκλοφορίας και κατάρρευσης οικονομικής δραστηριότητας. Είναι πλέον κοινός τόπος ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια τεράστια οικονομική ύφεση της τάξης του 20% περίπου.
Αυτό σημαίνει πως δημοσιονομικά τα κράτη για να μπορέσουν να διατηρήσουν τις δαπάνες τους προς τις κοινωνίες σταθερές, δηλαδή μισθούς δημοσίων υπαλλήλων, συντάξεις, παιδεία, υγεία, πρόνοια κλπ., θα πρέπει να παραγάγουν μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα αντίστοιχου μεγέθους (~20%). Μετά το πέρας της πανδημίας, τότε που θα ενεργοποιηθεί ξανά το Σύμφωνο Σταθερότητας, θα έρθει και ο λογαριασμός. Όπως αναφέραμε παραπάνω, το ανεκτό βάσει του Συμφώνου Σταθερότητας ύψος ελλείμματος είναι στο 3% του ΑΕΠ. Επομένως η κυβέρνηση θα κληθεί (δηλαδή, θα της επιβληθεί μέσω των μηχανισμών επιτήρησης) να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα κατά 17%! Αυτό μεταφράζεται σε περικοπές στις τρέχουσες, παρούσες δαπάνες για μισθούς, συντάξεις, παιδεία, υγεία και πρόνοια αντίστοιχου μεγέθους.
Αυτό ακριβώς υπέγραψε την Πέμπτη 9/4/2020 ο ΥΠΟΙΚ της κυβέρνησης Μητσοτάκη κ. Σταϊκούρας, το πετσόκομμα των ήδη χιλιοπετσοκομμένων εδώ και δέκα χρόνια μισθών, συντάξεων και δαπανών για υγεία, παιδεία και πρόνοια των κατοίκων αυτής της χώρας, όπως προκύπτει εμμέσως αλλά σαφέστατα από το σημείο 16 του κοινού ανακοινωθέντος.
Το δε πρόγραμμα SURE πρόκειται για μια πιστοληπτική γραμμή βάσει της οποίας τα κράτη-μέλη με υψηλή ανεργία μπορούν να δανειστούν για να στηρίξουν τους ανέργους τους. Το μέγιστο ύψος του προγράμματος μπορεί να φτάσει τα 100 δις (σημείο 17 του κοινού ανακοινωθέντος).
Επομένως, από τα 540 δις που ανακοινώθηκαν και για τα οποία θριαμβολογούν τα ΜΜΕ της ολιγαρχίας και το ανεύθυνα υπάκουο πολιτικό προσωπικό, μετερχόμενοι οργουελιανό newspeak και μιλώντας για «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη στην πράξη», τα 240 δις είναι δάνεια από τον ESM, 100 δις του προγράμματος SURE είναι επίσης δάνεια που προστίθενται στο δημόσιο χρέος των κρατών-μελών που θα τα χρησιμοποιήσουν και τα 200 δις των δανείων που δυνητικά μπορεί να αντληθούν για τις επιχειρήσεις μέσω των εγγυήσεων των 25 δις της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Επομένως μόνο τα 27,7 δις (τα 25 δις εγγυήσεων της ΕΤΕπ και τα 2,7 δις από τον προϋπολογισμό της ΕΕ) αποτελούν την διαβόητη «Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη»…
Συνοψίζοντας:
Εδώ και εβδομάδες, το ΜέΡΑ25 έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για την τεράστια ύφεση που θα επέλθει εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού, προτείνοντας σειρά εμπροσθοβαρών μέτρων, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε επίπεδο ΕΕ, προκειμένου να προστατευτούν οι οικονομίες και οι λαοί. Την ίδια προειδοποίηση προς την ελληνική κυβέρνηση απηύθυνε και χθες από το βήμα του ελληνικού κοινοβουλίου ο Γ.Βαρουφάκης, υπογραμμίζοντας ότι ενώ οι αποφάσεις της επικείμενης συνεδρίασης του Eurogroup θα κρίνουν αν η ΕΕ θα έχει μέλλον ή όχι, υπάρχει μια ασύλληπτη ανευθυνότητα και ολιγωρία από πλευράς του και συμπλήρωσε ότι χρειαζόμαστε μια αμοιβαιοποίηση του χρέους της ΕΕ, όχι έναν ESM που θα οδηγήσει σε ντόμινο καταρρεύσεων.
Η ελληνική κυβέρνηση, μια ακόμα κυβέρνηση της μνημονιακής συναίνεσης, του «ναι σε όλα», συνυπέγραψε ένα κατ’ ουσίαν πανευρωπαϊκό μνημόνιο, με θανατηφόρο κόστος πρωτίστως για τις ελλειμματικές χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία. Με τη μέθοδο της ανεύθυνης υπακοής και την άρνησή της να θέσει βέτο στο Eurogroup επιδεικνύοντας υπεύθυνη ανυπακοή, έβαλε ταφόπλακα στις όποιες ελπίδες ανάκαμψης της χώρας μας και συνέβαλε στην αναπόφευκτη αποδόμηση της Ευρώπης. Απεμπολώντας ακόμα και τη δική της δέσμευση να απαιτήσει την έκδοση ευρωομόλογου, η προσφυγή στον ESM, ακόμα και χωρίς προαπαιτούμενα, θα αυξήσει το δημόσιο χρέος μας, με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε του χρόνου σε μια δημοσιονομική προσαρμογή και λιτότητα που θα είναι χειρότερη από αυτήν του 2011. Με αυτό τον τρόπο, η κυβέρνηση εισάγει, χωρίς γυρισμό, τις βάσεις ένα ακόμα μνημόνιο πάνω στο υφιστάμενο μνημόνιο.
Οι ευθύνες της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι τεράστιες. Όχι μόνο «ξέχασε» το ευρωομόλογο, αλλά επιπλέον αποδέχθηκε δάνεια από τον ESM που νομοτελειακά θα φέρουν καταστροφική νέα λιτότητα, ασήμαντα επιχειρηματικά δάνεια από την ΕΤΕπ και μια ψευδο-αμοιβαιοποίηση επιδομάτων ανεργίας.
Το τίμημα που θα πληρώσει για άλλη μια φορά ο ελληνικός λαός, όπως και όλοι οι λαοί της Ευρώπης, θα είναι ένας βίος αβίωτος και η καταδίκη σε μόνιμη φτώχεια. Ας αναλογιστούμε πόσες δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις θα κλείσουν, πόσες εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας θα χάσουν τις δουλειές τους, το σπίτι τους, το μαγαζί τους. Πόσοι Έλληνες θα αναγκαστούν να ζήσουν βασανιστικά ένα αβέβαιο μέλλον με αποτέλεσμα την έκρηξη της ξενοφοβίας, του αυταρχισμού και των φυγόκεντρων δυνάμεων που αποδομούν την Ευρώπη.
Μπορεί, εν τέλει, να μην έχουμε τους περισσότερους νεκρούς από την πανδημία, θα τους έχουμε όμως από την πείνα.
Το αποτέλεσμα αυτής της εγκληματικής πολιτικής θα καταγραφεί στην Ιστορία ως «κόστος Μητσοτάκη». Και θα είναι ανυπολόγιστα μεγάλο.
