«Κατάργηση του Συμφώνου Σταθερότητας. Αδυναμία ύπαρξης του ευρώ». Του Κώστα Λαπαβίτσα*

«Παρά το γεγονός ότι εδώ και χρόνια η ΕΕ παραδέρνει πολιτικά, δεν θα διαλυθεί. Θα μετράει όμως όλο και λιγότερο. Ήρθε η ώρα των κρατών»

Ο Κώστας Λαπαβίτσας είναι Έλληνας και διδάσκει Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, την πόλη στην οποία σπούδασε. Το 2015 εξελέγη βουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ ,το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα, από το οποίο αποχώρησε το καλοκαίρι του ιδίου έτους όταν ο Έλληνας πρωθυπουργός, αγνόησε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος και «παραδόθηκε» στην Τρόικα.Ο Λαπαβίτσας, ο οποίος αρθρογραφεί στον Guardian, είναι ευρωσκεπτικιστής. Από το 2011 υποστηρίζει δημοσίως την ανάγκη της χώρας του να αποχωρήσει από την ευρωζώνη. Σήμερα συζητάμε μαζί του για την Ευρωπαϊκή Ένωση εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού.

Συνέντευξη στον Alessandro Bonetti

Ε. Η επιδημία μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στη δομή της ΕΕ;

Α. Μπορεί να είναι η σταγόνα που θα ξεχειλίσει το ποτήρι. Η ΕΕ πολιτικά παραδέρνει – έχει φτάσει στα όριά της. Η δε νομισματική ένωση ταλανίζεται με άσχημες οικονομικές επιδόσεις εδώ και τουλάχιστον μια δεκαετία. Ο κορωνοϊός επιτείνει αυτή την εξαιρετικά τεταμένη κατάσταση. Ο λόγος είναι ο παραλογισμός του Συμφώνου Σταθερότητας. Χωρίς να αμφισβητήσουμε το Σύμφωνο, είναι αδύνατο να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για την καταπολέμηση του αντίκτυπου του ιού. Ο άλλος παράγοντας είναι η αναδυόμενη παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, η οποία ασκεί ακόμη μεγαλύτερη πίεση στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

Ε. Υπάρχει επίσης ένας άλλος παράγοντας αστάθειας: η μεταναστευτική κρίση στα ελληνικά σύνορα. Μπορεί αυτή η ακολουθία γεγονότων να δώσει θανάσιμο πλήγμα στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση;

Α. Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση δεν εξελίσσεται. Οι κυριότεροι λόγοι είναι ο παραλογισμός της νομισματικής ένωσης και η εμφάνιση μιας ιεραρχίας μεταξύ του κέντρου και της περιφέρειας, με ηγεμονική θέση για τη Γερμανία. Η τραγωδία για την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ότι ο ηγεμόνας δεν συμπεριφέρεται σαν ηγεμόνας. Οι επιπτώσεις της μεταναστευτικής κρίσης και της οικονομικής αποτυχίας ασκούν τεράστια πίεση στην ικανότητα της ΕΕ να επιβιώσει. Δεν θα καταρρεύσει, αλλά θα καταστεί όλο και λιγότερο σημαντική για τη ζωή των κρατών μελών. Τα έθνη επιστρέφουν. Το πρώτο παράδειγμα είναι το Brexit: Το σχέδιο προϋπολογισμού της κυβέρνησης του Μπόρις Τζόνσον επιβεβαιώνει ότι η Βρετανία απαλλαγμένη από τους περιορισμούς της ΕΕ μπορεί να υιοθετήσει κεϋνσιανές πολιτικές.Το άλλο παράδειγμα είναι η προσφυγική κρίση για την οποία δεν υπάρχει κοινή ευρωπαϊκή πολιτική.

Ε. Ας θυμηθούμε την ελληνική κρίση του 2015. Ο Βαρουφάκης δημοσίευσε τα πρακτικά των συνεδριάσεων του Eurogroup. Τι θα μάθουμε;

Α. Δεν νομίζω ότι θα μάθουμε κάτι περισσότερο από όσα ήδη γνωρίζουμε. Ο Βαρουφάκης έχει περιγράψει καθαρά, στο βιβλίο του «Ενήλικες στο δωμάτιο», τη φύση αυτών των συζητήσεων: τον κυνισμό και την πλήρη έλλειψη αλληλεγγύης μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών. Το πρόβλημα του Βαρουφάκη είναι ότι η συμπεριφορά του και τα πολιτικά του συμπεράσματα δεν συμβαδίζουν. Η εκτίμησή του για το πού βρισκόμαστε και τι πρέπει να κάνουμε τώρα αντιφάσκει με τους ισχυρισμούς του. Από την μια, πρέπει να συνεχίσουμε να είμαστε μέλη του ευρώ και φιλοευρωπαίοι, από την άλλη, η Ευρώπη είναι εχθρική και διεφθαρμένη. Αυτό που δεν καταλαβαίνει είναι ότι αυτά τα προβλήματα δεν προέρχονται από πρόσκαιρους πολιτικούς συσχετισμούς. Είναι διαρθρωτικά προβλήματα της ΕΕ, η οποία δεν μεταρρυθμίζεται.

Ε. Γιατί είναι τόσο δύσκολο για την Αριστερά να αντιταχθεί ριζικά στην ΕΕ;

Α. Γιατί πιστεύει ότι η ΕΕ μπορεί να μεταρρυθμιστεί και επίσης επειδή δεν έχει εμπιστοσύνη στην ικανότητά της να αντιμετωπίσει τον σημερινό χρηματιστικοποιημένο και παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό. Η Αριστερά μπορεί να μιλάει για σοσιαλισμό και ριζοσπαστισμό, αλλά δεν το πιστεύει πραγματικά. Πρόσφατη απόδειξη η Βρετανία: το Εργατικό Κόμμα αρνήθηκε να λάβει σαφή θέση σχετικά με το Brexit και απέτυχε παταγωδώς στις εκλογές. Τώρα έχουμε μια κυβέρνηση της συντηρητικής δεξιάς υπό την ηγεσία του Μπόρις Τζόνσον, η οποία όμως έχει ετοιμάσει έναν προϋπολογισμό κάθε άλλο παρά νεοφιλελεύθερο. Αυτή είναι απόδειξη ότι ήδη ξέφυγε από την πεπατημένη. Δυστυχώς, η ευρωπαϊκή αριστερά δεν έχει το ίδιο θάρρος.

Ε. Τα ηχητικά ντοκουμέντα του Βαρουφάκη είναι μία ακόμα απόδειξη της έλλειψης αλληλεγγύης από την πλευρά της ευρωπαϊκής άρχουσας τάξης;

Α. Δεν υπάρχει ευρωπαϊκή άρχουσα τάξη. Η ΕΕ είναι μια συμμαχία εθνικών κρατών που αντιπροσωπεύει μια ιδιόμορφη ιστορική εξέλιξη, στην οποία τα κράτη παραδίδουν οικειοθελώς ένα μέρος της κυριαρχίας τους, προς το συμφέρον της άρχουσας τάξης κάθε χώρας. Αυτό επιτρέπει, για παράδειγμα, να επιβληθούν μέτρα λιτότητας, όπως λήφθηκαν από τις Βρυξέλλες – και αυτό να αποτελεί μία καλή πολιτική κάλυψη για κάθε άρχουσα τάξη. Επιπλέον, αναπόσπαστο τμήμα της ΕΕ αποτελεί η ιεραρχία μεταξύ των κρατών-μελών. Ο Βαρουφάκης ανέδειξε το πραγματικό περιεχόμενο των συζητήσεων μεταξύ των ηγετών κάθε χώρας, καθώς την αυτοκρατορική κυριαρχία του κέντρου πάνω στην περιφέρεια, αλλά πιστεύει ότι αυτά συμπτώματα που μπορούν να θεραπευτούν με μια πολιτική αλλαγή.

Ε. Η ΕΕ αποφαίνεται τώρα ότι το Σύμφωνο Σταθερότητας μπορεί να ανασταλεί λόγω έκτακτης ανάγκης. Γιατί δεν το έκανε στο παρελθόν για να αντιμετωπίσει την ανεργία ή την ύφεση;

Α. Σήμερα, γίνεται αντιληπτό ότι οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν τα τελευταία χρόνια δεν μπορούν να λειτουργήσουν πλέον. Στη Γερμανία όμως δεν είναι ακόμα αποδεκτό: το Βερολίνο δεν είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει την αποτυχία των πολιτικών αυτών, επειδή έχει το ίδιο ωφεληθεί απ’ αυτές. Προφανώς, η Γερμανία αντιλαμβάνεται ότι η Νομισματική Ένωση αμφισβητείται εάν γίνουν αποδεκτές σημαντικές αλλαγές στο Σύμφωνο Σταθερότητας. Τη στιγμή αυτή, όμως, γίνεται σαφές ότι η Ιταλία είναι ένα μεγάλο πρόβλημα για το ευρώ. Η νέα σχετική ευελιξία είναι η αναγνώριση ότι η Ιταλία είναι πολύ αδύναμη και πρέπει να της δοθεί λίγος χώρος. Νομίζω ότι είναι σωστό, αλλά η Ιταλία έχει παραμείνει στάσιμη για είκοσι χρόνια και η προσκόλλησή της στο ευρώ ήταν αποτυχία. Δεν θα ξεφύγει από αυτή την κατάσταση χωρίς ριζοσπαστική πολιτική στροφή.

Ε. Ορισμένοι οικονομολόγοι, όπως ο Ashoka Mody ισχυρίζονται ότι η Ιταλία χρειάζεται ένα σχέδιο διάσωσης ύψους 500 δισ. ευρώ και ότι ο ΕΜΣ πρέπει να παρέμβει με τη βοήθεια άλλων διεθνών παραγόντων. Συμφωνείτε;

Α: Υπάρχουν μηδενικές πιθανότητες για διάσωση 500 δισ. ευρώ. Είναι σχεδόν όλα τα αποθεματικά του ΕΜΣ, δεν υπάρχουν άλλα διαθέσιμα χρήματα και δεν πιστεύω καθόλου ότι η Γερμανία μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά χρηματικά ποσά. Επιπλέον, υπάρχει μεγάλη έκθεση της Ιταλίας στο σύστημα πληρωμών Target2, στην πραγματικότητα στην Bundesbank. Με λίγα λόγια, δεν υπάρχει καμία πιθανότητα ο ΕΜΣ να μπορεί να διαχειριστεί μια ιταλική κρίση χρέους. Μάλλον η Ιταλία θα πρέπει να σκεφτεί σοβαρά την μετατροπή του χρέους της από ευρώ σε λιρέτες. Δεν χρειάζεστε τον ΕΜΣ, αυτό που χρειάζεστε είναι να μετατρέψετε το χρέος και να βγείτε από το ευρώ. Αυτή είναι η απάντηση για την επανεκκίνηση της ιταλικής οικονομίας. Η Βρετανία έδειξε το δρόμο.

*Συνέντευξη του Κώστα Λαπαβίτσα στην Il Fatto Quotidiano, 15 Mαρτίου 2020. (Μετάφραση)

Written by

altpress.gr ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΛΑΜΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΦΘΙΩΤΙΔΑ- ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ

Comments are closed.